Για περισσότερα από 50 χρόνια, η συνοικία των χίπις Christiania, στην καρδιά της πρωτεύουσας της Δανίας, της Κοπεγχάγης υπήρξε καταφύγιο μία αντισυμβατικής κοινωνίας. Δημοφιλής στους τουρίστες, είναι γνωστή για τη φιλελεύθερη στάση της απέναντι στην κάνναβη και τη διαβόητη αγορά ναρκωτικών, Pusher Street.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η κοινότητα έχει γίνει έρμαιο των οργανωμένων εγκληματιών και συμμοριών ναρκωτικών, καθώς έχουν αποκτήσει όλο και περισσότερη εξουσία με αποτέλεσμα να αυξηθεί η βία εντός της κοινότητας με τους κατοίκους να έχουν ταρακουνηθεί και να αποφασίζουν να αναλάβουν δράση.
«Για να διασφαλίσουμε ότι η Christiania θα συνεχίσει να είναι ένα ζωντανό, πολύχρωμο, δημιουργικό μέρος της Δανίας, πρέπει να είναι ένα μέρος χωρίς οργανωμένες εγκληματικές συμμορίες»
Έχοντας πλέον βαρεθεί και απηυδήσει, αποφάσισαν να αναλάβουν δράση και να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και έτσι το Σάββατο οπλισμένοι με φτυάρια, τσάπες και λοστούς άρχισαν να ξηλώνουν την Pusher Street (Οδός για τα βαποράκια).
Υπό τους ήχους πανηγυρικών χειροκροτημάτων και με τους παρευρισκομένους να ζητωκραυγάζουν «Christiania», οι ντόπιοι αφαιρούσαν και σηκώναν τις πέτρες από το λιθόστρωτο σοκάκι και τις έριχναν σε καροτσάκια, μία προς μία.
Πλέον αυτό το κομμάτι του δρόμου μήκους περίπου 100 μέτρων έχει μια νέα πινακίδα που γράφει: «Η Pusher Street κλείνει σήμερα».
Κάτοικοι της Christiania σκάβουν τα σοκάκια στην οδό Pusher, στην Κοπεγχάγη (Πηγή: Ritzau Scanpix/Ida Marie Odgaard μέσω REUTERS)
«Διαλύσαμε την Pusher Street. Κλείνει σήμερα. Είναι λοιπόν ένα είδος πάρτι λήξης», δήλωσε η κάτοικος Πία Τζάγκερ, μεταφέροντας μια μεγάλη πέτρα.
«Τα τελευταία πέντε ή έξι χρόνια δεν έρχομαι συχνά εδώ, επειδή έχω παιδιά και δεν αισθανόμουν πολύ ασφαλής», δήλωσε η Σόφι Όστεργκαρντ. «Σήμερα έφερα και τα τρία και βοηθούν», προσέθεσε.
Στεκόμενη δίπλα σε ένα ποδήλατο στο χρώμα του ουράνιου τόξου, η 40χρονη κάτοικος Χούλντα Μάντερ δήλωσε στο BBC: «Αισθάνομαι ότι είναι μια ιστορική στιγμή. Είμαστε πολύ χαρούμενοι γι’ αυτό».
Εκπρόσωπος της ομάδας Τύπου της Christiania, η Μάντερ δήλωσε: «Έχουμε κουραστεί πολύ να λένε ότι η οδός Pusher Street είναι η Christiania. Δεν είναι».
Αν και είναι παράνομη στη Δανία, η κάνναβη πωλείται ελεύθερα στην Christiania εδώ και δεκαετίες.
«Το σημείο που είπαμε φτάνει πια»
Όμως πολλοί από τους αρχικούς τοπικούς εμπόρους έχουν εκδιωχθεί, καθώς οι οργανωμένες συμμορίες έχουν αποκτήσει τον έλεγχο. Τα τελευταία τρία χρόνια, σημειώθηκε πληθώρα περιστατικών με μαχαιρώματα και πυροβολισμούς, πολλά εκ των οποίων υπήρξαν θανατηφόρα.
Σύμφωνα με τη Μάντερ το σημείο καμπής για την κοινότητα ήταν πριν από περίπου ενάμιση χρόνο. «Ήρθαν δύο άτομα και άρχισαν να πυροβολούν. Σκοτώθηκε ένας άνθρωπος και τραυματίστηκαν άλλοι τέσσερις. Αυτό ήταν το απόλυτο σημείο όπου είπαμε ότι φτάνει πια».
«Θα το θάψουμε. Θα αλλάξουμε όλες τις υποδομές. Μετά θα αρχίσουμε να χτίζουμε άλλα πράγματα», συμπλήρωσε.
«Για εμάς το χασίς δεν είναι το πρόβλημα, αλλά τα χρήματα γύρω από αυτό», δήλωσε στους δημοσιογράφους η Μέτε Πραγκ, εκπρόσωπος του ιδρύματος Freetown Christiania Foundation.
«Αλλά τα τελευταία χρόνια με όλη τη βία και τις μάχες, δεν μπορούμε να το έχουμε στην κοινωνία μας. Γι’ αυτό τώρα αυτό το κεφάλαιο πρέπει να τελειώσει», προσέθεσε.
Κάτοικοι της Christiania σκάβουν τα σοκάκια στην οδό Pusher, στην Κοπεγχάγη (Πηγή: Ritzau Scanpix/Ida Marie Odgaard μέσω REUTERS)
Στην κινητοποίηση που έλαβε χώρα το Σάββατο ήταν παρών και ο υπουργός Δικαιοσύνης της Δανίας, Πίτερ Χούμελγκαρντ.
«Είναι μια μέρα που αποτελεί την αρχή του τέλους, στις πολύ, πολύ βαθιές ρίζες που έχουν δημιουργήσει οι συμμορίες του οργανωμένου εγκλήματος σε αυτή τη γειτονιά της Κοπεγχάγης», δήλωσε.
«Για να διασφαλίσουμε ότι η Christiania θα συνεχίσει να είναι ένα ζωντανό, πολύχρωμο, δημιουργικό μέρος της Δανίας, πρέπει να είναι ένα μέρος χωρίς οργανωμένες εγκληματικές συμμορίες», προσέθεσε.
Πέντε διαφορετικές συμμορίες στην Pusher Street
Οι τουρίστες εξακολουθούν να είναι ευπρόσδεκτοι να επισκέπτονται την Christiania, πρόσθεσε, αλλά όχι για ναρκωτικά.
Συνήθως αυτή η γειτονιά είναι το επίκεντρο του εμπορίου κάνναβης στη Δανία, όπου τα λεγόμενα βαποράκια πουλάνε χόρτο πίσω από αυτοσχέδιες στοίβες από κιβώτια μπύρας και πάγκους από κόντρα πλακέ, με ονόματα όπως Green Rocket και Blue Dream.
Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990 ήταν ανεπίσημα ανεκτό, είπε ο Κιμ Μέλερ, καθηγητής εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μάλμε. Αλλά αυτό έληξε τη δεκαετία του 2000, καθώς η αγορά μεγάλωσε και έγινε πιο ορατή.
Σύμφωνα με τον ίδιο πλέον δραστηριοποιούνται περίπου πέντε διαφορετικές συμμορίες και αυτό έχει φέρει περισσότερες διαμάχες.
«Αν έχετε μια σύγκρουση μεταξύ ομάδων στην Κοπεγχάγη, το πιθανότερο είναι να βρεθούν στην Pusher Street, όπου μπορούν να πυροβολήσουν ο ένας τον άλλον», είπε ο αστυνομικός Σίμον Χάνσεν, ο οποίος επιβλέπει την επιχείρηση της αστυνομίας της Κοπεγχάγης στην Christiania.
Ακόμα όπως είπε, συχνά οι άνθρωποι που στελεχώνουν αυτά τα καταστήματα παγιδεύονται. «Μερικές φορές είναι παιδιά. Μερικές φορές άνθρωποι που έχουν κάποια αναπηρία και άνθρωποι που δεν μπορούν να βρουν δουλειά», είπε χαρακτηριστικά ο Χάνσεν.
Κάτοικοι της Christiania σκάβουν τα σοκάκια στην οδό Pusher, στην Κοπεγχάγη (Πηγή: Ritzau Scanpix/Ida Marie Odgaard μέσω REUTERS)
Η αστυνομία έχει επανειλημμένα πραγματοποιήσει επιδρομές στην οδό Pusher Street, αλλά οι έμποροι συνεχίζουν να επιστρέφουν. «Εκκαθαρίζουμε τα καταστήματα 100 φορές το χρόνο», δήλωσε ακόμα ο Χάνσεν.
«Αυτό ακούγεται σαν να σπρώχνουμε τον ίδιο βράχο σε ένα βουνό. Αλλά δεν θέλουμε τα μαγαζιά να εξελιχθούν σε μικρά σπίτια και υπόστεγα», συμπλήρωσε.
«Το τέλειο όνειρο των χίπις»
Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από το κοινοβούλιο της Δανίας, το Freetown Christiania ιδρύθηκε το 1971, όταν μια ομάδα αναρχικών και χίπις έκανε κατάληψη σε μια εγκαταλειμμένη και άδεια στρατιωτική βάση.
Εκεί δημιούργησε μια ανεξάρτητη κοινότητα, με δικούς της κανόνες και σημαία. Δεν υπάρχει ηγέτης και οι αποφάσεις λαμβάνονται με συναίνεση στις κοινοτικές συναντήσεις. Το κράτος της Δανίας αποδέχτηκε τελικά την Christiania ως ριζοσπαστικό «κοινωνικό πείραμα», δίνοντάς της αργότερα νομικό καθεστώς.
Ο γκαλερίστας Μάριος Ορόσκο μετακόμισε στην κοινότητα από τις ΗΠΑ το 1981, όταν ήταν 19 ετών. «Είχα μακριά μαλλιά και βρήκα ότι η Christiania ήταν το τέλειο όνειρο των χίπις», δήλωσε στο BBC.
«Μπορείτε να φανταστείτε ένα χωριό γεμάτο με ανθρώπους που δεν ταίριαζαν στην κοινωνία. Υπήρχαν μηχανόβιοι, χίπις και γυμνιστές που έτρεχαν τριγύρω. Ήταν κάτι σαν ένα χαοτικό κομμάτι του παραδείσου», προσέθεσε.
Κάτοικοι της Christiania σκάβουν τα σοκάκια στην οδό Pusher, στην Κοπεγχάγη (Πηγή: Ritzau Scanpix/Ida Marie Odgaard μέσω REUTERS)
Σήμερα 1.000 κάτοικοι, μεταξύ των οποίων 250 παιδιά, ζουν στους καλυμμένους με γκράφιτι στρατώνες και στις ξύλινες κατοικίες κατά μήκος των ιστορικών προμαχώνων της Κοπεγχάγης. Με μουσικές σκηνές, χορτοφαγικές καφετέριες και καταστήματα με σουβενίρ, είναι επίσης ένας από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς της χώρας.
Συνεργασία με τις Αρχές
Η Christiania βρίσκεται συχνά σε αντιπαράθεση με τις Αρχές και για μεγάλο χρονικό διάστημα αντιστάθηκε στις προσπάθειες να κλείσει η οδός Pusher Street. Αλλά τον περασμένο Αύγουστο οι κάτοικοι συμφώνησαν ότι πρέπει να φύγει.
Σε μια εξαιρετική αλλαγή, συνεργάστηκαν για αρκετούς μήνες με τη δήμαρχο της Κοπεγχάγης, Σόφι Χέστροπ Άντερσεν, τον υπουργό Δικαιοσύνης Χούμελγκαρντ και την αστυνομία για ένα νέο σχέδιο.
«Ως πόλη, δεν μπορούμε να ζήσουμε με τη βία, και οι ντόπιοι στην Christiania δεν μπόρεσαν να ζήσουν με αυτή, αλλά φοβήθηκαν να κάνουν κάτι ριζοσπαστικό γι’ αυτό», δήλωσε η δήμαρχος.
Κάτοικοι της Christiania σκάβουν τα σοκάκια στην οδό Pusher, στην Κοπεγχάγη (Πηγή: Ritzau Scanpix/Ida Marie Odgaard μέσω REUTERS)
«Τους είπα ότι θα τους υποστηρίξω. Τώρα έχουμε ένα σχέδιο και κάνουμε το πρώτο βήμα», προσέθεσε.
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι κάτοικοι στην Christiania προσπαθούν να κρατήσουν τις συμμορίες έξω από την κοινότητα. Τον περασμένο Αύγουστο η Pusher Street είχε αποκλειστεί με κοντέινερ και τσιμεντόλιθους, αλλά οι έμποροι σύντομα επέστρεψαν.
Αμφιβολίες και αβεβαιότητα
Πάντως, δεν λείπουν και αυτοί που είναι επιφυλακτικοί με την πρωτοβουλία του Σαββάτου και πιστεύουν ότι δεν θα λειτουργήσει.
«Αν αυτό τελικά πετύχει και καταφέρουν να διασκορπίσουν τους εμπόρους, δεν θα είναι σε μια περιοχή, θα είναι σε πολλές περιοχές», υπογράμμισε ο Ορόσκο.
Το ζήτημα της εξάπλωσης των εμπόρων στην υπόλοιπη Κοπεγχάγη είναι κάτι που συζητιέται συχνά.
«Δεν προσπαθούμε να αφήσουμε κανέναν να έχει την ιδέα ότι αυτό θα εξοντώσει την αγορά παράνομων ναρκωτικών. Η ίδια η αστυνομία, εκτιμά ότι θα έχει ευκολότερη δουλειά στην καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου ναρκωτικών και των εγκλημάτων που σχετίζονται με αυτό, αν δεν είναι όλα συγκεντρωμένα», είπε ο Χούμελγκαρντ.
Κάτοικοι της Christiania σκάβουν τα σοκάκια στην οδό Pusher, στην Κοπεγχάγη (Πηγή: Ritzau Scanpix/Ida Marie Odgaard μέσω REUTERS)
Πάνω από πέντε δεκαετίες μετά τη δημιουργία της, η κοινότητα εξακολουθεί να επιβιώνει, αν και το μέλλον της αντιμετωπίζει περισσότερη αβεβαιότητα.
Εκτός από το κλείσιμο της οδού Pusher Street, τα νέα σχέδια για την αναζωογόνηση της περιοχής περιλαμβάνουν μια μεγάλη ανάπτυξη κοινωνικής κατοικίας. Άλλοι όμως φοβούνται ότι αυτό θα πλήξει την ταυτότητα της κοινότητας.
«Θέλουν να χτίσουν 300 διαμερίσματα. Αυτό θα καταστρέψει την ατμόσφαιρα αυτού του τόπου», είπε ο Ορόσκο.
Κάτοικοι της Christiania σκάβουν τα σοκάκια στην οδό Pusher, στην Κοπεγχάγη (Πηγή: Ritzau Scanpix/Ida Marie Odgaard μέσω REUTERS)
Νέοι καλλιτεχνικοί χώροι, παιδικές χαρές και καταστήματα είναι μεταξύ των ιδεών για το τι θα μπορούσε τελικά να αντικαταστήσει την Pusher Street. «Θα επανεκκινήσουμε τους χώρους εργασίας, τους χώρους πολιτισμού», δήλωσε η Μέτε Πραγκ, αλλά επίσης στα χαρτιά είναι ενδεχομένως και ένα νέο όνομα για τον δρόμο.