Δυο κόσμοι χωριστά εμφανίστηκαν χθες στην επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής, στη συζήτηση του νομοσχεδίου για το πώς θα καθορίζεται ο κατώτατος μισθός. Η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως υποστήριξε ότι η κυβέρνηση θεσπίζει μια «ασπίδα προστασίας», με βάση την οποία ο κατώτατος μισθός θα ανέρχεται στα 950 ευρώ, και από εκεί και πέρα «οι κοινωνικοί φορείς μπορούν να προσπαθήσουν για περισσότερα».
Όμως όλοι ανεξαιρέτως οι εκπρόσωποι των εργαζομένων που τοποθετήθηκαν στο πλαίσιο της ακρόασης των εξωκοινοβουλευτικών φορέων, απέδειξαν με επιχειρήματα ότι η περίφημη «ασπίδα» είναι στην πραγματικότητα σουρωτήρι.
Το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας αφορά την ενσωμάτωση της κοινοτικής οδηγίας για επαρκείς κατώτατους μισθούς (ΕΕ 2022/2041), την αναπροσαρμογή των μισθών του δημόσιου τομέα και ρυθμίσεις για το πώς θα καθορίζεται ο κατώτατος μισθός την επόμενη τριετία.
Πυρά από τη ΓΣΕΕ
Οι δύο βασικοί στόχοι της ευρωπαϊκής οδηγίας είναι ο κατώτατος μισθός να εξασφαλίζει αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης για όλους τους εργαζόμενους στην ΕΕ και να αυξηθεί το ποσοστό κάλυψης από Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ) τουλάχιστον στο 80%.
«Το σχέδιο νόμου δεν εκπληρώνει ούτε το έναν στόχο ούτε τον άλλον», δήλωσε χαρακτηριστικά η Σοφία Καζάκου, νομική σύμβουλος της ΓΣΕΕ,
Όπως εξήγησε, έχουμε το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό εργαζομένων που καλύπτονται από ΣΣΕ στην Ευρώπη, μετά τη Βουλγαρία – μόλις στο 25%, με βάση τα στοιχεία του ΟΟΣΑ.
Το «ξήλωμα» των συλλογικών συμβάσεων και των συλλογικών διαπραγματεύσεων, ξεκίνησε με τους μνημονιακούς νόμους, ήδη από το 2010, όταν θεσπίστηκαν ειδικές επιχειρησιακές συμβάσεις, με χειρότερους μισθούς από τις κλαδικές.
Το μεγάλο «χαστούκι» ήρθε με το δεύτερο μνημόνιο, πρώτα με τον νόμο 4046/2012 που μείωσε σε μια μέρα τον βασικό μισθό στα 586 ευρώ μεικτά, από 750, και στα 511 για τους νέους, καταργώντας την ισχύουσα Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Με το νόμο 4093/2021 αφαιρέθηκε η αρμοδιότητα καθορισμού του κατώτατου μισθού από τους κοινωνικούς εταίρους, κατόπιν διαπραγμάτευσης, και πέρασε αποκλειστικά στον έλεγχο της κυβέρνησης. Έκτοτε, όχι μόνο δεν επανήλθαν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις για τον βασικό μισθό, αλλά συνέχιζαν να ψηφίζονται νόμοι που οδηγούν σε περαιτέρω απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων.
Αόριστοι συντελεστές
Πάγια θέση της ΓΣΕΕ είναι η επαναφορά της αρμοδιότητας ρύθμισης του κατώτατου μισθού και ημερομισθίου στους εθνικούς κοινωνικούς εταίρους με την Εθνική Γενική ΣΣΕ, η οποία λόγω της δεσμευτικότητάς της θα εξασφάλιζε αμέσως το 80% του ποσοστού κάλυψης που ορίζει η οδηγία, δήλωσε η κ. Καζάκου.
«Δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο αυτή η κατάσταση, η ακρίβεια να είναι στο θεό και οι μισθοί στα τάρταρα. Θα διαφυλάξουμε με κάθε τρόπο την αξιοπρέπειά μας»
Σε ό,τι αφορά τον περίφημο «αλγόριθμο», το σύστημα αυτόματης αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού, ο νομοθέτης βασίζεται σε συντελεστές που δεν έχουν ακόμα μετρηθεί, αλλά μένει να μετρηθούν στο μέλλον, είπε η νομική σύμβουλος της ΓΣΕΕ.
Αυτό το παραδέχθηκε και ο πρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ Γιώργος Θανόπουλος, λέγοντας ότι τα μεγέθη του μαθηματικού τύπου θα προέλθουν «είτε από διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ είτε από δείκτες, υποδείκτες ή συνδυασμούς δεικτών που πρέπει να αναπτυχθούν για να υποστηρίξουν τον συντελεστή (αναπροσαρμογής των μισθών)»
«Πέραν της απροσδιοριστίας των προτεινόμενων συντελεστών το σχέδιο νόμου δεν λαμβάνει υπόψιν ούτε τα ελάχιστα κριτήρια που ορίζει η οδηγία, όπως το γενικό επίπεδο και την κατανομή των μισθών, τον ρυθμό αύξησης των μισθών. Αγνοεί πλήρως στοιχεία και δείκτες που έπρεπε να λαμβάνονται υπόψιν όπως: Το μέγεθος οικονομικής υστέρησης των Ελλήνων, η διαβίωση μεγάλης μερίδας πολιτών κάτω από τα όρια της φτώχειας και τα όρια της αξιοπρεπούς διαβίωσης, ο δείκτης φτώχειας στην εργασία, ο δείκτης διανομής εισοδήματος μεταξύ κερδών και μισθών», εξήγησε η νομική σύμβουλος της ΓΣΕΕ. «Ακόμα και αν μπαίναμε στη συζήτηση για αυτόματη αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού, που δεν είναι η θέση μας, θα έπρεπε να προστεθούν και αυτοί οι δείκτες», επέμεινε.
Η ίδια είπε ότι ενώ η ευρωπαϊκή οδηγία αξιώνει μια ουσιαστική διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους για τη λήψη κάθε είδους μέτρου, το νομοσχέδιο Κεραμέως υιοθετεί απλώς έναν «διακοσμητικό ρόλο» για τους κοινωνικούς εταίρους, χωρίς αποφασιστική συμμετοχή και συμβολή.
Καταπέλτης τα κλαδικά συνδικάτα
Οξύτατη κριτική στο νομοσχέδιο Κεραμέως για τον κατώτατο μισθό επιφύλαξαν οι εκπρόσωποι των κλαδικών συνδικάτων, όπως ο Γιώργος Χότζογλου, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Επισιτισμού Τουρισμού, ο Ιωάννης Τασιούλας, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Οικοδόμων και ο Αναστάσιος Κατωπόδης, εκπρόσωπος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος και Ακροάματος.
«Μάλλον πρέπει να υπάρχουν δύο κοινοτικές οδηγίες. Δεν εξηγείται αλλιώς. Διαφορετικά την αντιλαμβανόμαστε εμείς, ο κόσμος της εργασίας και αλλιώς η κυβέρνηση», είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της ΠΟΕΕΤ.
«Θα περιμέναμε εφόσον μιλάμε για ενσωμάτωση κοινοτικής οδηγίας η συνεδρίαση της επιτροπής να είναι πανηγυρική. Να έχετε καλέσει εδώ τους κοινωνικούς εταίρους, να τους ανακοινώνετε ότι επανέρχονται οι ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις, η υπογραφή ΣΣΕ και ο καθορισμός του κατώτατου μισθού από αυτούς. Αυτό επιτάσσει η ευρωπαϊκή οδηγία», συμπλήρωσε.
Αντί γι’ αυτό, συνεχίζεται ο καθορισμός του κατώτατου μισθού από τους εκάστοτε κυβερνώντες.
Μνημονιακή προίκα
«Επί 15 χρόνια επιμένετε να καθορίζετε εσείς τον κατώτατο μισθό του ιδιωτικού τομέα λες και είστε εσείς οι εργοδότες μας. Λες κι εμείς οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα επιβαρύνουμε τον κρατικό προϋπολογισμό», είπε ο πρόεδρος της ΠΟΕΕΤ, απευθυνόμενος στην υπουργό και τους βουλευτές. «Κληρονομήσατε μια μνημονιακή διάταξη ως προίκα και τη χρησιμοποιείτε κατά το δοκούν και ανάλογα με τις ορέξεις σας. Αυτή είναι η πραγματικότητα».
Είπε ότι το νομοσχέδιο καταργεί στην πράξη τις δημόσιες διαπραγματεύσεις για ΣΣΕ, και ότι το επιχείρημα ότι οι κοινωνικοί εταίροι είναι ελεύθεροι να διαβουλεύονται διαψεύδεται από την πραγματικότητα. Ως παράδειγμα ανέφερε την κλαδική συλλογική σύμβαση στους εργαζόμενους στα μη τυπικά τουριστικά καταλύματα (ενοικιαζόμενα δωμάτια κ.λπ), που προβλέπει αυξήσεις 7%, και παραμένει «κλειδωμένη σε ένα συρτάρι», ενώ λήγει στο τέλος του χρόνου. Η δε επιτροπή εργασίας, του υπουργείου δεν έχει καν συνεδριάσει για να δει αν η σύμβαση πληροί τις προϋποθέσεις για να είναι δεσμευτική, υποστηρίζοντας ότι δεν έχει στοιχεία.
«Όπως το αντιλαμβανόμαστε, στόχος του νομοσχεδίου είναι να υπάρχει σχέδιο «καθορισμού ενός μισθού για όλους ανεξαρτήτου ειδικότητας και κλάδου, προϋπηρεσίας, οικογενειακής κατάστασης.
Εμείς διαφωνούμε. Θέλουμε πίσω τις Συλλογικές μας Συμβάσεις και τις θέλουμε τώρα. Ωρίμασε ο καιρός. Έχουμε βγει από τα μνημόνια, εκτός αν ετοιμαζόμαστε να ξαναμπούμε. Δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο αυτή η κατάσταση, η ακρίβεια να είναι στο θεό και οι μισθοί στα τάρταρα. Θα διαφυλάξουμε με κάθε τρόπο την αξιοπρέπειά μας».
Ο πρόεδρος του Συνδικάτου Οικοδόμων ζήτησε την «απόσυρση του νομοσχεδίου που θεσπίζει ένα μόνιμο κόφτη με στόχο να κρατηθεί στα ελάχιστα επίπεδα ο μισθός των εργαζομένων»