Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων είναι η διαφορά των μέσων ετήσιων αποδοχών μεταξύ γυναικών και ανδρών. Παρότι η αρχή της «ίσης αμοιβής για ίση εργασία» θεσμοθετήθηκε το 1957, με τη Συνθήκη τη Ρώμης, το χάσμα αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων παραμένει πεισματικά ευρύ, με μικρές μόνο βελτιώσεις να έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια.
Διάφοροι δείκτες καταδεικνύουν την ανισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών σε πολλούς τομείς, αλλά η οικονομική ζωή είναι ένας από τους βασικούς τομείς που επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες.
Τι είναι το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων και πώς υπολογίζεται. Πόσα περισσότερα κερδίζουν οι άνδρες από τις γυναίκες.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ζητήσει τη λήψη μέτρων για τη γεφύρωση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ ανδρών και γυναικών και της διαφοράς των συντάξεων. Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια το χάσμα αμοιβών παραμένει σημαντικό και οι ανισότητες στην αγορά εργασίας εξακολουθούν να αποτελούν ένα σοβαρό ζήτημα.
Tο χάσμα αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων παραμένει πεισματικά ευρύ
Πόσα περισσότερα κερδίζουν οι άνδρες από τις γυναίκες
Το Euronews Next αναλύει τα δεδομένα για να δώσει μια πληρέστερη εικόνα.
Το μη προσαρμοσμένο μισθολογικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι ένας σημαντικός δείκτης, ο οποίος δείχνει τη διαφορά μεταξύ των μέσων ακαθάριστων ωριαίων αποδοχών ανδρών και γυναικών, εκφρασμένη ως ποσοστό των μέσων ακαθάριστων ωριαίων αποδοχών των ανδρών.
Δεν λαμβάνει υπόψη την εκπαίδευση, την ηλικία, τις ώρες εργασίας ή το είδος της εργασίας. Ουσιαστικά, αποκαλύπτει πόσο λιγότερα κερδίζουν οι γυναίκες από τους άνδρες.
Το 2022, το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων ήταν 12,7% στην ΕΕ. Με άλλα λόγια, οι γυναίκες κέρδιζαν κατά μέσο όρο 12,7 τοις εκατό λιγότερο ανά ώρα από τους άνδρες.
Αυτό δείχνει ότι οι γυναίκες κερδίζουν κατά μέσο όρο 87,3 ευρώ για κάθε 100 ευρώ που κερδίζουν οι άνδρες. Εν ολίγοις, οι γυναίκες θα έπρεπε να εργαστούν 1,5 επιπλέον μήνα για να καλύψουν τη διαφορά.
Μόνο το Λουξεμβούργο
Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων διέφερε σημαντικά στην ΕΕ και στο μπλοκ της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ). Το 2022, ξεπερνούσε το 17% σε αρκετές χώρες.
Η Εσθονία είχε το υψηλότερο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων με 21,3%, ακολουθούμενη από την Αυστρία (18,4%), την Ελβετία και την Τσεχία (και οι δύο 17,9%).
Το Λουξεμβούργο (-0,7%) ήταν η μόνη χώρα με αρνητικό ποσοστό, που σημαίνει ότι οι γυναίκες κερδίζουν ελαφρώς περισσότερα από τους άνδρες.
Εκτός από το Λουξεμβούργο, η Ιταλία, η Ρουμανία και το Βέλγιο είχαν το χαμηλότερο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων, κάτω από 5%.
Μεταξύ των «τεσσάρων μεγάλων» της ΕΕ, η Γερμανία (17,7%) και η Γαλλία (13,9%) είχαν υψηλότερα χάσματα από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Σε έξι χώρες, και συγκεκριμένα στη Σλοβενία, τη Λετονία, την Πολωνία, τη Μάλτα, την Ελβετία και τη Λιθουανία, το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων αυξήθηκε, από 0,1 ποσοστιαίες μονάδες έως 3,7 ποσοστιαίες μονάδες.
Η Ισπανία κατέγραψε τη μεγαλύτερη βελτίωση στο μισθολογικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών με μείωση κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες κατά την περίοδο αυτή, ακολουθούμενη από την Εσθονία (8,6 ποσοστιαίες μονάδες), την Ισλανδία (8,4 ποσοστιαίες μονάδες) και το Λουξεμβούργο (7,6 ποσοστιαίες μονάδες).
Η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραψαν επίσης σημαντική μείωση κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες και 4,7 ποσοστιαίες μονάδες αντίστοιχα.
Ιδιωτικός vs δημόσιος τομέας
Το 2022, το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων ήταν υψηλότερο στον ιδιωτικό τομέα από ό,τι στον δημόσιο σε 21 από τις 24 ευρωπαϊκές χώρες.
Σύμφωνα με τον οργανισμό δεδομένων της ΕΕ Eurostat, αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι οι αμοιβές στον δημόσιο τομέα καθορίζονται ως επί το πλείστον από διαφανείς μισθολογικές κλίμακες που ισχύουν εξίσου για άνδρες και γυναίκες στην ΕΕ.
- Το μισθολογικό χάσμα ήταν υψηλότερο στον δημόσιο τομέα μόνο στην Πορτογαλία, τη Σλοβενία και τη Φινλανδία.
- Η Κύπρος κατέγραψε (-0,2%) αρνητική διαφορά στον δημόσιο τομέα, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι γυναίκες αμείβονται καλύτερα από τους άνδρες.
- Η Κύπρος κατέγραψε επίσης τη μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα με 19,7 ποσοστιαίες μονάδες.
Η διαφορά αυτή ξεπερνούσε τις 10 ποσοστιαίες μονάδες σε πέντε χώρες, γεγονός που υποδηλώνει ότι η ανισότητα μεταξύ των φύλων στους μισθούς ήταν έντονη σε πολλές χώρες.
- Η Τσεχία είχε το υψηλότερο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων στον ιδιωτικό τομέα με 20,5%, ακολουθούμενη από κοντά από τη Γερμανία (19,9%). Αυτό δείχνει ότι οι γυναίκες κερδίζουν κατά μέσο όρο 80 ευρώ για κάθε 100 ευρώ που κερδίζουν οι άνδρες στον γερμανικό ιδιωτικό τομέα.
Οι λόγοι πίσω από το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων δεν είναι απλοί. Είναι κάτι περισσότερο από το ζήτημα της ίσης αμοιβής για ίση εργασία.
«Περιλαμβάνει έναν μεγάλο αριθμό ανισοτήτων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην πρόσβαση στην εργασία, την εξέλιξη και τις ανταμοιβές», υπογραμμίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Εκτός του ότι αμείβονται υψηλότερα από τις γυναίκες, οι άνδρες καταλαμβάνουν γενικά υψηλότερες θέσεις από τις γυναίκες. Το 2021, οι γυναίκες αντιπροσώπευαν μόνο το 35% των διευθυντικών στελεχών στην ΕΕ.
Οι λόγοι πίσω από το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων δεν είναι απλοί
Οι γυναίκες είναι πιο μορφωμένες αλλά απασχολούνται λιγότερο
Πολλοί παράγοντες πρέπει ακόμη να ληφθούν υπόψη για την κατανόηση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των δύο φύλων.
Το 2022, οι γυναίκες με τριτοβάθμια εκπαίδευση (37,1%), η οποία περιλαμβάνει πανεπιστήμια, κολέγια, τεχνική εκπαίδευση, στην ΕΕ ήταν σαφώς υψηλότερες από τους άνδρες (31,4%).
Το μερίδιο των γυναικών με τριτοβάθμια εκπαίδευση ήταν υψηλότερο από το αντίστοιχο μερίδιο των ανδρών σε όλες σχεδόν τις χώρες της ΕΕ, εκτός από τη Γερμανία και την Αυστρία.
Ωστόσο, το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών (83,6) ήταν χαμηλότερο από εκείνο των ανδρών (88,9%) στην ΕΕ. Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν προφανώς ότι οι γυναίκες απασχολούνται λιγότερο αν και είναι πιο μορφωμένες.
Το μερίδιο των γυναικών με τριτοβάθμια εκπαίδευση ήταν υψηλότερο από το αντίστοιχο μερίδιο των ανδρών
Οι άνδρες απασχολούνται περισσότερο σε όλες τις χώρες της ΕΕ
Στις ηλικίες 15-64 ετών, το ποσοστό απασχόλησης των ανδρών στην ΕΕ θα ανέλθει σε 74,7% το 2023, υπερβαίνοντας το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών (64,9%) κατά 9,8 ποσοστιαίες μονάδες.
Το ποσοστό απασχόλησης των ανδρών ήταν υψηλότερο από εκείνο των γυναικών σε όλες τις χώρες της ΕΕ, κυμαινόμενο από 0,3 ποσοστιαίες μονάδες στη Λιθουανία έως 19,1 ποσοστιαίες μονάδες στην Ελλάδα.
Η Τουρκία, υποψήφια προς ένταξη χώρα, αποτέλεσε εξαίρεση με 34,6 ποσοστιαίες μονάδες.
Βελτίωση της συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό, αλλά το χάσμα παραμένει υψηλό
Το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό ήταν επίσης χαμηλότερο από εκείνο των ανδρών σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Το 2022, η διαφορά αυτή ήταν 9,9 ποσοστιαίες μονάδες στην ΕΕ σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ. Το ποσοστό αυτό ήταν 16,6 ποσοστιαίες μονάδες το 2002.
Ενώ σχεδόν όλες οι χώρες, εκτός από τη Ρουμανία, παρουσίασαν βελτιώσεις για τη μείωση αυτού του χάσματος τις τελευταίες δύο δεκαετίες, το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων στο ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό εξακολουθούσε να υπερβαίνει τις 10 ποσοστιαίες μονάδες σε οκτώ χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ρουμανίας, της Ιταλίας και της Ελλάδας.
Η Ισπανία, η Μάλτα και το Λουξεμβούργο κατέγραψαν σημαντικές βελτιώσεις στη μείωση του χάσματος μεταξύ των δύο φύλων όσον αφορά τη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Η ερμηνεία των αριθμών δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται, καθώς ένα μικρότερο χάσμα αμοιβών σε μία χώρα δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκην μεγαλύτερη ισότητα των φύλων. Σε ορισμένα κράτη μέλη, το μειωμένο μισθολογικό σφάλμα συνδέεται με τη χαμηλότερη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας. Η μεγαλύτερη σχετίζεται με τα υψηλά ποσοστά γυναικών που εργάζονται σε θέσεις μερικής απασχόλησης ή με τη συγκέντρωσή τους σε περιορισμένο αριθμό επαγγελμάτων.