Στις πρώτες θέσεις της ΕΕ σε αύξηση των εισοδημάτων από ακίνητα, ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος, είναι οι Έλληνες το γ’ τρίμηνο του 2024, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία του ΟΟΣΑ.
Όπως ανακοίνωσε ο οργανισμός, το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των νοικοκυριών στην Ελλάδα αυξήθηκε, σε ετησιοποιημένη βάση, κατά 1,26%. Το ποσοστό αυτό δεν αρκεί για να μας «ξεκολλήσει» από τις τελευταίες θέσεις του ΟΟΣΑ και της ΕΕ. Είναι όμως το δεύτερο υψηλότερο ανάμεσα στις χώρες μέλη του οργανισμού για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για τη συγκεκριμένη περίοδο. Πρώτη είναι η Ισπανία που κατέγραψε άνοδο του κατά κεφαλήν εισοδήματος κατά 2,22%.
H Eλλάδα έχει την υψηλότερη αύξηση του μεριδίου εσόδων από ακίνητα στο διαθέσιμο εισόδημα, το διάστημα 2019-2024 πηγή: ΟΟΣΑ
Εκτίναξη εσόδων από ακίνητα
Το πιο εντυπωσιακό ωστόσο δεν είναι η ποσοστιαία ανάκαμψη των εισοδημάτων των ελληνικών νοικοκυριών – η οποία στο σύνολο του 2024 αναμένεται χαμηλότερη, αφού είχαν προηγηθεί άλλα δύο τρίμηνα με αρνητικές ή οριακές μεταβολές.
Το ενδιαφέρον είναι η συνεισφορά των εσόδων από ακίνητα στο συνολικό διαθέσιμο εισόδημα, η οποία εκτινάχθηκε την τελευταία πενταετία. Με σημείο αναφοράς το γ’ τρίμηνο του 2019, τις 100 μονάδες, η συνεισφορά των εσόδων από ακίνητα στο συνολικό διαθέσιμο εισόδημα διαμορφώθηκε στις 183,3 μονάδες το γ’ τρίμηνο του 2024.
Πρόκειται για την υψηλότερη αύξηση στην ΕΕ, με την Ισπανία και τη Γαλλία να ακολουθούν με 162,5 και 161,76 μονάδες αντίστοιχα.
Αντιθέτως, η αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ελλάδα, που αποτυπώνει και την αγοραστική δύναμη, είναι υποτονική, μόλις 0,34%, από 1,28% το β’ τρίμηνο του 2024.
Αυτό δείχνει και τη δυσανάλογη «βαρύτητα» που έχει στη χώρα μας η αγορά ακινήτων, έναντι άλλων πηγών εσόδων των νοικοκυριών – όπως οι αμοιβές των μισθωτών.
Τα στοιχεία του ΟΟΣΑ για το διαθέσιμο εισόδημα
Η αύξηση του πραγματικού εισοδήματος των νοικοκυριών παραμένει υποτονική το τρίτο τρίμηνο του 2024.
Το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των νοικοκυριών στον ΟΟΣΑ αυξήθηκε κατά 0,2% το τρίτο τρίμηνο του 2024, ενώ το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,3%, και τα δύο αμετάβλητα σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο.
Μεταξύ των οικονομιών της G7, το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε σε όλες τις χώρες εκτός από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η Γερμανία ανέκαμψε από τη συρρίκνωση του προηγούμενου τριμήνου, καταγράφοντας αύξηση τόσο του πραγματικού κατά κεφαλήν εισοδήματος των νοικοκυριών (0,9%) όσο και του πραγματικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ (0,1%), με το πρώτο να οφείλεται εν μέρει στην αύξηση του εισοδήματος από ακίνητα.
Η Ισπανία σημείωσε τη μεγαλύτερη αύξηση του πραγματικού κατά κεφαλήν εισοδήματος των νοικοκυριών το γ’ τρίμηνο του 2024 (2,2%), η οποία οφείλεται εν μέρει στην έντονη αύξηση του εισοδήματος από ακίνητα, ενώ το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε πιο συγκρατημένα (0,6%).
Ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, το εισόδημα από ακίνητα στην Ισπανία αυξήθηκε από 6,6% σε 10,4% μεταξύ του 4ου τριμήνου 2019 και του 3ου τριμήνου 2024, ενώ οι κρατικές πληρωμές κοινωνικών παροχών μειώθηκαν από το 2ο τρίμηνο του 2020 που ήταν στο απόγειό τους (κατά την έναρξη της πανδημίας COVID-19) και οι αμοιβές των εργαζομένων παρέμειναν σταθερές.
Όπως παρατηρεί η ΟΟΣΑ, το αυξανόμενο μερίδιο των εσόδων από ακίνητα στη σύνθεση του εισοδήματος μπορεί επίσης να παρατηρηθεί και αλλού στην Ευρώπη, κυρίως στην Ελλάδα και τη Γαλλία, όπου ήταν η ταχύτερα αυξανόμενη συνιστώσα του διαθέσιμου εισοδήματος, μεταξύ του 4ου τριμήνου του 2019 και του 3ου τριμήνου του 2024.
Μακάριοι οι κατέχοντες
Όπως κατέγραψε η πρόσφατη ανάλυση της Alpha bank, με βάση τα στοιχεία της ΕΚΤ, το δεύτερο τρίμηνο του 2024 ο καθαρός πλούτος των ελληνικών νοικοκυριών άγγιξε τα 956 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για αύξηση 31% από τις αρχές του 2022 και 39% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2020, όταν έφτασε και την κατώτατη τιμή.
Το ενδιαφέρον και σε αυτό το εύρημα, είναι η συνεισφορά του μη χρηματοοικονομικού πλούτου – δηλαδή της αξίας της ακίνητης περιουσίας – στον συνολικό πλούτο των νοικοκυριών. Παραδοσιακά στην Ελλάδα τα ακίνητα αποτελούν τη μερίδα του λέοντος στην «πίτα» του πλούτου, αντιστοιχώντας στο 68% της συνολικής του αξίας, κατά μέσο όρο την τελευταία δεκαετία.
Ενώ ο χρηματοοικονομικός πλούτος (ρευστά διαθέσιμα, ομόλογα, μετοχές κ.λπ) κατέγραψε άνοδο κατά 13,7% από τις αρχές του 2022, ο μη χρηματοοικονομικός πλούτος αυξήθηκε με υπερδιπλάσιο ρυθμό, περίπου 32%. Παράλληλα το ιδιωτικό χρέος μειώθηκε σχεδόν 9%, οδηγώντας στην συνολική αύξηση του καθαρού πλούτου στο 31%.
Ακρίβυναν κατά 32% τα οικιστικά ακίνητα στην πενταετία
Η κατακόρυφη αύξηση των τιμών των οικιστικών ακινήτων είναι από τις βασικές συνιστώσες της ανόδου του πλούτου, ενώ συνέβαλε και στην αύξηση των εισοδημάτων. Ενδεικτικά, η σωρευτική αύξηση των τιμών κατοικιών στις αστικές περιοχές την περίοδο 2019-2024 προσεγγίζει το 32%, ακριβώς όση και η αύξηση του μη χρηματοοικονομικού πλούτου των νοικοκυριών.
Το γεγονός ότι οι τιμές της κατοικίας και τα ενοίκια αυξάνονται με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα από τους μισθούς, από τη μία λειτουργεί ως «μαξιλάρι» για όσους έχουν ακίνητη περιουσία που μπορούν να εκμεταλλευθούν (με airbnb, μισθώσεις, αγοραπωλησίες), για να συμπληρώσουν το εισόδημά τους. Κυρίως όμως λειτουργεί ως ευκαιρία για τους «παίχτες» του real estate, που μετατρέπουν την κατοικία σε επενδυτικό προϊόν. Παράλληλα, βαθαίνει το χάσμα ανάμεσα σε όσους επωφελούνται από αυτή τη σύγχρονη μορφή «αστικής γεωπροσόδου» – η οποία όμως ενέχει κινδύνους φούσκας – και όσους ασφυκτιούν από το βάρος των εξόδων στέγασης.
Στην Ελλάδα, που έχει μεγαλύτερο ποσοστό μικροϊδιοκτητών σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρώπης, οι ανισότητες στον πλούτο είναι προς το παρόν πιο αμβλυμένες σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Στην Ελλάδα το «πλουσιότερο» 10% κατέχει το 45% του πλούτου (έναντι 57% στην Ευρωζώνη). Αντίστοιχα το «φτωχότερο» 50% έχει το 12% του πλούτου, έναντι 5% στην Ευρωζώνη. Όσο όμως η Ελλάδα μεταβαίνει στο νέο μοντέλο της συγκέντρωσης της αγοράς ακινήτων σε λιγότερα χέρια (επενδυτές, funds, εταιρείες διαχείρισης ακινήτων), η αναδιανομή του πλούτου θα αλλάξει προς το χειρότερο και τον χάρτη των ανισοτήτων.