Την Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου, ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν κάλεσε έκτακτη σύνοδο κορυφής με κάποιους –όχι όλους- Ευρωπαίους ηγέτες, για να κινητοποιήσει την ευρωπαϊκή «ισχύ». Το βασικό πρόβλημα όμως, είναι ότι οι Ευρωπαίοι επιθυμούν πράγματα που γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να αντέξουν, δίχως τις ΗΠΑ.
Ο Μακρόν προφανώς ήλπιζε ότι οι ηγέτες των άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών θα συσπειρώνονταν πίσω από τη δική του πρόταση για γαλλικά και ευρωπαϊκά ειρηνευτικά στρατεύματα για την. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ έκανε μια παρόμοια πρόταση.
Ο Μακρόν, δε, ζήτησε οι Ευρωπαίοι πρέπει να δημιουργήσουν όχι μόνο τις δικές τους ένοπλες δυνάμεις, αλλά και τις στρατιωτικές βιομηχανίες που θα τις προμηθεύουν.
Ο Βρετανός ανώτερος συνεργάτης στο Quincy Institute for Responsible Statecraft και πρώην επισκέπτης καθηγητής στο King’s College του Λονδίνου, Ανατόλ Λίβεν, ελπίζει πάντως αυτό που συνέβη τη Δευτέρα να ήταν μια απλή θεατρική στάση από την πλευρά των βρετανικών και Ευρωπαϊκών γερακιών.
Ειδικότερα, σε ανάλυσή του στο Responsible Statecraft, ο Λίβεν εξηγεί ότι οι Ευρωπαίοι συζητάνε και θέλουν πράγματα που δεν μπορούν να σηκώσουν, χαμένη στις ευρω-αντιφάσεις τους.
Ποιά αμυντική βιομηχανία;
Η πρόταση του Μακρόν, σύμφωνα με τον Λίβεν δείχνει τις δυσκολίες μιας τέτοιας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Προέτρεψε τις ευρωπαϊκές χώρες να αγοράσουν το σύστημα αεράμυνας SAMP-T, υποστηρίζοντας ότι είναι καλύτερο από τους αμερικανικούς Patriot.
«Από όσα ξέρω, μπορεί να έχει δίκιο σε αυτό, αλλά σίγουρα δεν είναι τυχαίο ότι το SAMP-T κατασκευάζεται στη Γαλλία και την Ιταλία» σημειώνει ο Λίβεν, τονίζοντας πως η πραγματική απόδειξη της δέσμευσης του Μακρόν στην ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών στρατιωτικών βιομηχανιών θα ήταν εάν -για παράδειγμα- συμφωνούσε να εγκαταλείψει την παραγωγή του κύριου άρματος μάχης Leclerc της Γαλλίας υπέρ της αγοράς των γερμανικών αρμάτων Leopard για τον γαλλικό στρατό.
Το Ηνωμένο Βασίλειο με έναν από τους ελάχιστους επαγγελματικούς στρατούς στην Ευρώπη, είναι κρίσιμο για οποιαδήποτε ανεξάρτητη ευρωπαϊκή άμυνα. «Όμως, ενώ διαθέτει εξαιρετικούς στρατιώτες, τα οπλικά της συστήματα αντιμετωπίζουν βλάβες και ελλείψεις, κυρίως επειδή η ευρύτερη βρετανική βιομηχανική βάση είναι πλέον πολύ περιορισμένη για να υποστηρίξει έναν αποτελεσματικό στρατιωτικό τομέα. Από την άλλη πλευρά, ακριβώς επειδή οι βρετανικές βιομηχανίες έχουν συρρικνωθεί μέχρι στιγμής, η στρατιωτική βιομηχανία είναι κρίσιμη για τη διατήρηση ό,τι έχει απομείνει από την βρετανική τεχνολογική τεχνογνωσία. Να την παραχωρήσουμε στους Γερμανούς; Αλήθεια τώρα;» λέει χαρακτηριστικά ο Λίβεν.
Μπορεί να πάει ευρωπαϊκός στρατός στην Ουκρανία;
Το είδος των ριζικών αυξήσεων των στρατιωτικών δαπανών που απαιτεί η κυβέρνηση Τραμπ και υποστηρίζεται από τους Μακρόν και Στάρμερ, συνεχίζει ο Λίβεν, θα απαιτήσει επίσης κάποιο συνδυασμό αυξημένων φόρων και άγριων περικοπών στους προϋπολογισμούς κοινωνικής πρόνοιας, υγείας και υποδομών, σε μια εποχή που αυτοί βρίσκονται ήδη υπό έντονη πίεση από την οικονομική στασιμότητα και ως αποτέλεσμα η δυσαρέσκεια των απλών ανθρώπων αυξάνεται κατακόρυφα.
«Πολιτικά, όποια επιλογή και αν καταλήξουν οι Εργατικοί θα είναι δύσκολη«, έγραψε ο Stephen Bush στους Financial Times, σχετικά με τις στρατιωτικές δεσμεύσεις του Στάρμερ: «η αύξηση των αμυντικών δαπανών χωρίς να αθετήσει τις φορολογικές υποσχέσεις του σημαίνει απίστευτα απότομες και επώδυνες περικοπές οπουδήποτε αλλού [που είναι] ο δρόμος προς τη βέβαιη εκλογική ήττα κατά την άποψή μου. Αλλά η αύξηση του φόρου εισοδήματος, της εθνικής ασφάλισης ή του ΦΠΑ συνοδεύεται από μεγάλους κινδύνους».
Επιπλέον, όσον αφορά την αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία, ο Λίβεν εντοπίζει πάλι τις ευρωπαϊκές αντιφάσεις.
Ενώ Στάρμερ πρότεινε αποστολή δυνάμεων στην Ουκρανία, λίγο αργότερα, αναδιπλώθηκε λέγοντας ότι καμία ευρωπαϊκή εγγύηση για την ουκρανική ασφάλεια δεν θα ήταν αξιόπιστη χωρίς την αμερικανική βοήθεια. Πράγματι ο Στάρμερ τα «μέζεψε» μετά το άδειασμα του υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ Πιτ Χέγκσεθ, που αρνήθηκε δημοσίως οποιαδήποτε αμερικανική εγγύηση.
Εν τω μεταξύ, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς είπε ότι μια συζήτηση για ευρωπαϊκά στρατεύματα για την Ουκρανία είναι «εντελώς πρόωρη» και «πολύ ακατάλληλη» ενώ ο πόλεμος βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο Πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ απέκλεισε το ενδεχόμενο να υπάρχουν πολωνικά στρατεύματα, δηλώνοντας ότι «Δεν σκοπεύουμε να στείλουμε Πολωνούς στρατιώτες στο έδαφος της Ουκρανίας».
Είναι απίθανο
Αυτό είναι και το άλλο πρόβλημα με τις δαπανηρές και επικίνδυνες δεσμεύσεις των σημερινών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, συνεχίζει ο Λίβεν.
«Δεδομένων των τεκτονικών πολιτικών αλλαγών που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ευρώπη, είναι πολύ απίθανο οι μελλοντικές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να τηρήσουν πράγματι τέτοιες δεσμεύσεις. Ο Πρόεδρος Μακρόν είναι ήδη στην πραγματικότητα χαμένος από χέρι. Το πολιτικό Κέντρο στη Γερμανία συρρικνώνεται γρήγορα. Η στάση του Στάρμερ στην Ουκρανία μοιάζει πολύ με συνειδητή ή ασυνείδητη προσπάθεια να αποσπάσει την προσοχή από την σχεδόν παράλυση στην εσωτερική πολιτική. Τέτοια μηνύματα εκτροπής μπορεί να λειτουργήσει για λίγο, αλλά κόβει λίγο πάγο σε μια ατελείωτη ουρά για να δει έναν γιατρό».
«Η χαοτική κατάσταση της σημερινής ευρωπαϊκής σκέψης για την Ουκρανία και την ειρηνευτική διαδικασία της Ουκρανίας αντικατοπτρίζει αυτή την υποκείμενη έλλειψη δημόσιας βούλησης, καταλήγει ο Λίβεν, «καθώς και τη σύγχυση των ευρωπαϊκών θεσμών που για πολλά χρόνια έχουν αφήσει την ευθύνη για τη στρατηγική τους στα χέρια των ΗΠΑ και τώρα περιμένουν να σκεφτούν μόνοι τους. Ωστόσο, αντικατοπτρίζει επίσης το γεγονός ότι οι βάσεις στις οποίες βασίστηκαν οι ευρωπαϊκές πολιτικές είναι εν μέρει ριζικά αντιφατικές, και αυτές οι υποκείμενες αντιφάσεις αποκαλύπτονται κάθε φορά που τίθεται θέμα να ενεργήσουν οι Ευρωπαίοι για τον εαυτό τους».
Πράγματι, αν σκεφτεί κανείς ότι ο ενόψει της νέα συνάντησης ευρωπαϊκών κρατών που οργανώνει εκ νέου σήμερα η Γαλλία, ο Εμανουέλ Μακρόν, δηλώνει ότι ξαφνικά «χρήσιμο τον διάλογο του Τραμπ με τον Πούτιν», σίγουρα η Γαλλία και η Ευρώπη άγονται και φέρονται από άλλους, δίχω να ελέγχουν τις εξελίξεις.