Η κυβέρνηση Τραμπ έδωσε στην Ουκρανία ένα «βελτιωμένο» προσχέδιο για μια συμφωνία ορυκτών μεταξύ των χωρών, αφού ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι απέρριψε δημόσια την αρχική πρόταση Τραμπ, αναφέρουν στο Axios ένας Ουκρανός αξιωματούχος, ένας Αμερικανός αξιωματούχος και τρεις πηγές με γνώση του θέματος.
Μετά από την ευθεία επίθεση του Τραμπ στον Ζελένσκι που τον αποκάλεσε «δικτάτορα» και τον κάλεσε να κάνει εκλογές, ο Ουκρανός πρόεδρος δήλωσε ότι ο Aμερικανός βρίσκεται σε μία «ρωσική φούσκα παραπληροφόρησης» και διατύπωσε τον ισχυρισμό ότι η παραχώρηση της εκμετάλλευσης του 50% των ορυκτών στις ΗΠΑ ισοδυναμεί με πώληση της χώρας, ενώ επέμεινε ότι τα 500 δισ. δολάρια που ζητά η Ουάσιγκτον είναι πολύ παραπάνω από αυτά που έχει δώσει ως βοήθεια για τον πόλεμο.
«Πρόκειται για ένα σάντουιτς με σκ@τά», παραδέχτηκε ένας αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ, «αλλά η Ουκρανία θα πρέπει να το φάει
Σύμφωνα με πληροφορίες η Ρωσία φαίνεται να έχει υποσχεθεί στις ΗΠΑ ότι μπορεί να προχωρήσει σε μία συμφωνία συνεκμετάλλευσης με τους όρους του Τραμπ για τα ορυκτά που βρίσκονται στα εδάφη που κατέχει η Μόσχα στην Ουκρανία.
Το βελτιωμένο σχέδιο και η πίεση στον Ζελένσκι
Μια πηγή με γνώση των διαπραγματεύσεων δήλωσε ότι αρκετοί από τους βοηθούς του Ζελένσκι τον ενθάρρυναν να υπογράψει την επικαιροποιημένη πρόταση για να αποφύγει μια περαιτέρω σύγκρουση με τον Τραμπ και να επιτρέψει στον Αμερικανό πρόεδρο να δικαιολογήσει την υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ουκρανία.
«Υπήρξε σημαντική βελτίωση στο πρόσφατο σχέδιο και είναι σύμφωνο με την ουκρανική νομοθεσία», δήλωσε η πηγή.
Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Μάικ Γουόλτς δήλωσε στους δημοσιογράφους την Πέμπτη ότι ο Ζελένσκι πρέπει να «επιστρέψει στο τραπέζι» για το θέμα των ορυκτών.
«Πρόκειται για μια διαπραγμάτευση. Και σε μια διαπραγμάτευση, διαπραγματεύεσαι. Η Ουκρανία θέλει να διαπραγματευτεί τα ορυκτά, οπότε το συζητάμε», δήλωσε αξιωματούχος του Λευκού Οίκου.
Οι Ουκρανοί είναι απογοητευμένοι από το γεγονός ότι το αμερικανικό σχέδιο δεν περιλάμβανε εγγυήσεις ασφαλείας για το Κίεβο και ότι τους το επέβαλαν σε μια περίοδο κατά την οποία η χώρα τους έχει αποκλειστεί από τις συνομιλίες ΗΠΑ-Ρωσίας για τον τερματισμό του πολέμου.
Το χρονικό της πρόσφατης κόντρας
Αλλά εξεπλάγησαν επίσης όταν ο Τραμπ άρχισε να επιτίθεται δημοσίως στον Ζελένσκι, μεταξύ άλλων και για την πρόταση για τα ορυκτά.
«Ο υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, πράγματι πήγε εκεί (σ.σ. Ουκρανία) και του φέρθηκαν αγενώς επειδή ουσιαστικά του είπαν «όχι», δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους την Τετάρτη. «Επέστρεψε με άδεια χέρια. Δεν ήθελαν να υπογράψουν το έγγραφο», πρόσθεσε ο αμερικανός που έκανε λόγο ακόμα και για «κακοποιητική συμπεριφορά» προς τον υπουργό του.
Αρκετές ημέρες αργότερα, όταν ο Ζελένσκι συναντήθηκε με τον αντιπρόεδρο Βανς και τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο στο Μόναχο, του παρουσίασαν ένα σχέδιο για την εξόρυξη ορυκτών και του είπαν ότι ο Τραμπ ζητά να το υπογράψει αμέσως, δήλωσε Ουκρανός αξιωματούχος.
Ο Ζελένσκι είπε στον Βανς και τον Ρούμπιο ότι δεν μπορούσε να υπογράψει επειδή μια τέτοια συμφωνία πρέπει να εγκριθεί από το κοινοβούλιο, σύμφωνα με το ουκρανικό σύνταγμα.
«Αυτό ήταν κάτι νέο για εμάς που η ομάδα του Ζελένσκι δεν μας είχε πει ποτέ πριν από αυτή τη συνάντηση», δήλωσε αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ. «Δεν φάνηκε ότι έγινε με καλή πίστη».
Ο Λευκός Οίκος και το γραφείο του Ζελένσκι δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχολιασμό, αναφέρει το Axios.
Η θέση του Ζελένσκι σχετικά με τη συμφωνία για τα ορυκτά ήταν ένα από τα ζητήματα που απογοήτευσαν τον Τραμπ και άλλους ανώτερους αξιωματούχους των ΗΠΑ και επιδείνωσε τις υπάρχουσες εντάσεις σχετικά με τη συνάντηση ΗΠΑ-Ρωσίας στη Σαουδική Αραβία, λένε Αμερικανοί και Ουκρανοί αξιωματούχοι.
«Υπάρχει μεγάλη απογοήτευση. Ο αντιπρόεδρος Βανς ήταν πολύ απογοητευμένος φεύγοντας από τη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου. Αυτό έρχεται να προστεθεί στην απογοήτευση που νιώθει ο ίδιος ο πρόεδρος», δήλωσε ο Γουόλτς στο Fox News την Πέμπτη.
Οι διαπραγματεύσεις για τα ορυκτά συνεχίζονται
«Προτείναμε οι ΗΠΑ να συν-επενδύσουν με την Ουκρανία στην οικονομία και τους φυσικούς της πόρους και να γίνουν εταίρος στο μέλλον της Ουκρανίας. Αυτή είναι η καλύτερη εγγύηση ασφάλειας που μπορούν να ελπίζουν. Περισσότερο από ακόμη μία παρτίδα πυρομαχικών».
«Γιατί δεχόμαστε αντιδράσεις και κακοήθη σχόλια μέσω του Τύπου; Είναι απαράδεκτο. Πρέπει να ρίξουν τους τόνους. Να κοιτάξουν προσεκτικά και να υπογράψουν αυτή τη συμφωνία», δήλωσε ο Γουόλτς.
Το βράδυ της Τετάρτης ο Τραμπ δήλωσε ότι προσπαθεί να «αναστήσει» τη συμφωνία για τα ορυκτά.
Πηγές από όλες τις πλευρές δήλωσαν στο Axios ότι τις τελευταίες ημέρες οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν, με τις ΗΠΑ να παρουσιάζουν στην Ουκρανία μια επικαιροποιημένη εκδοχή που αντιμετώπιζε ορισμένες από τις ανησυχίες του Ζελένσκι.
Μια άλλη πηγή δήλωσε ότι ορισμένα άρθρα που είχαν ανησυχήσει τους Ουκρανούς – συμπεριλαμβανομένου ότι η συμφωνία ήταν υπό τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου της Νέας Υόρκης – αφαιρέθηκαν.
Ο ειδικός απεσταλμένος του Λευκού Οίκου Κιθ Κέλογκ βρέθηκε στο Κίεβο και συζήτησε με τον Ζελένσκι για τη συμφωνία για τα ορυκτά, την κατάσταση στα πεδία των μαχών, την επιστροφή των αιχμαλώτων πολέμου και τις εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία ως μέρος μια μελλοντικής ειρηνευτικής συμφωνίας.
Ο Κέλογκ δεν προχώρησε σε κοινές δηλώσεις με τον Ζελένσκι μετά τη συνάντησή τους. Ο Ουκρανός πρόεδρος εξέδωσε μία ανακοίνωση με την οποία ευχαρίστησε τις ΗΠΑ για τη βοήθεια.
«Πρόκειται για ένα σάντουιτς με σκ@τα»
«Η Ουκρανία είναι έτοιμη για μια ισχυρή, αποτελεσματική συμφωνία επενδύσεων και ασφάλειας με τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών. Προτείναμε τον ταχύτερο και πιο εποικοδομητικό τρόπο για την επίτευξη αποτελεσμάτων. Η ομάδα μας είναι έτοιμη να εργαστεί 24 ώρες το 24ωρο», δήλωσε.
Ο Γουόλτς ισχυρίστηκε ότι ο Κέλογκ βοήθησε τον Ζελένσκι να συνειδητοποιήσει ότι ο πόλεμος έπρεπε να τελειώσει.
Η συμφωνία που φαίνεται να διαπραγματεύεται ο Τραμπ μοιάζει εξαιρετικά αμφιλεγόμενη, αναφέρει το Axios. Με βάση τις δημόσιες και ιδιωτικές δηλώσεις τους, η ομάδα του Τραμπ αναμένεται να πιέσει τον Ζελένσκι να παραδώσει την Κριμαία (την οποία κατέλαβε ο Πούτιν το 2014) τμήματα της ανατολικής Ουκρανίας και την Αζοφική Ακτή (που κατέλαβε η Ρωσία κατά την εισβολή του 2022).
Η επιμονή των ΗΠΑ να διεκδικήσουν μερίδιο από τα μεταλλευτικά δικαιώματα της Ουκρανίας έχει συγκριθεί με «εκβιασμό από τη μαφία» από φιλελεύθερους επικριτές, οι οποίοι επισημαίνουν ότι η χώρα θα χάσει δικαιώματα γης και μεταλλευτικών πόρων και θα πάρει ελάχιστα σε αντάλλαγμα.
«Πρόκειται για ένα σάντουιτς με σκ@τά», παραδέχτηκε ένας αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ.
«Αλλά η Ουκρανία θα πρέπει να το φάει, επειδή ο Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι αυτό δεν είναι πλέον δικό μας πρόβλημα», είπε ο ίδιος στο αμερικανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο.