Επιβεβαιώνοντας σχετικό δημοσίευμα, ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Μάικ Βαλτς δήλωσε ότι ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα υπογράψει μια κρίσιμη συμφωνία για τα ορυκτά με τις ΗΠΑ στο «πολύ κοντινό μέλλον» και ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα τελειώσει «σύντομα».
«Υπό τον Τραμπ, αυτός ο πόλεμος θα τελειώσει και θα τελειώσει σύντομα», είπε ο Βαλτς, μιλώντας στη Διάσκεψη Πολιτικής Δράσης των Συντηρητικών στο Μέριλαντ την Παρασκευή. «Είναι ο πρόεδρος της ειρήνης».
Τις τελευταίες ώρες υπάρχει έντονη κινητικότητα, με πολιτικούς παρατηρητές στην Ουάσιγκτον να τονίζουν ότι πολλά αναμένεται να γίνουν μέχρι τη Δευτέρα, οπότε συμπληρώνονται τρία χρόνια από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ο Αμερικανός αξιωματούχους , υπογράμμισε ότι Ουκρανός πρόεδρος επιθυμεί να αναπτύξει τα κρίσιμα ορυκτά με αμερικανικές επενδύσεις, ισχυριζόμενος -χωρίς να δώσει λεπτομέρειες- ότι τελικά το Κίεβο θα καταλήξει σε συμφωνία με την Ουάσιγκτον.
«Εδώ είναι η ουσία, ο πρόεδρος Ζελένσκι πρόκειται να υπογράψει αυτή τη συμφωνία και θα το δείτε πολύ σύντομα», τόνισε χαρακτηριστικά.
«Και αυτό είναι καλό για την Ουκρανία. Τι καλύτερο θα μπορούσε να έχει η Ουκρανία από το να είναι σε μια οικονομική εταιρική σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες;… Τι καλύτερο θα μπορούσε να έχει η Ουκρανία για να σταματήσει το αιματοκύλισμα;».
Αξίζει να σημειωθεί ότι τις τελευταίες ώρες υπάρχει έντονη κινητικότητα, με πολιτικούς παρατηρητές στην Ουάσιγκτον να τονίζουν ότι πολλά αναμένεται να γίνουν μέχρι τη Δευτέρα, οπότε συμπληρώνονται τρία χρόνια από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Το παζάρι
Νωρίτερα, το Bloomberg είχε γράψει ότι, δύο ημέρες αφότου ο Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε τον Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι «δικτάτορα», Ουκρανοί αξιωματούχοι συζητούν το θέμα των ορυκτών με τον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ, Κιθ Κέλογκ, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο Κίεβο.
Ο Ζελένσκι, ο οποίος απέρριψε μια αρχική προσφορά των ΗΠΑ που αφορούσε την εξασφάλιση του μισού εισοδήματος από τα ορυκτά της Ουκρανίας, είπε ότι η συνάντησή του με τον Κέλογκ ην Πέμπτη «αποκατέστησε την ελπίδα».
Η πρόταση των ΗΠΑ περιελάμβανε την εξασφάλιση του 50% της πώλησης αδειών και άλλων εσόδων από τα ορυκτά, κάτι που θα παραβίαζε τους νόμους της Ουκρανίας, δήλωσε άτομο που γνωρίζει τις συζητήσεις, οι οποίες διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών. Το Κίεβο από την πλευρά του, φέρεται να προτείνει αλλαγές στην προσφορά που θα ωφελούσαν και τις δύο πλευρές, καθώς οι επικριτές του σχεδίου τόνισαν ότι η αρχική συμφωνά θυμίζει αποικιοκρατικές τακτικές περασμένων αιώνων.
Ο Τραμπ εξ αρχής φανέρωσε την επιθυμία του να αποκτήσει τις σπάνιες γαίες αξίας 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο, παρά τις αναφορές για κοιτάσματα ορυκτών αξίας 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, η Ουκρανία δεν διαθέτει σημαντικά αποθέματα σπάνιων γαιών που να αναγνωρίζονται διεθνώς ως οικονομικά βιώσιμα. Τα περισσότερα κοιτάσματα είναι πιθανώς υποπροϊόντα παραγωγής υλικών όπως τα φωσφορικά άλατα. Ορισμένα μάλιστα, βρίσκονται σε περιοχές ρωσικού ελέγχου.
Η συμφωνία
Μια ολοκληρωμένη συμφωνία για την πρόσβαση των ΗΠΑ στα ουκρανικά ορυκτά με αντάλλαγμα εγγυήσεις ασφαλείας θα ήταν βασικό στοιχείο της προσπάθειας της κυβέρνησης Τραμπ να τερματίσει τον τριετή πόλεμο. Ο Τραμπ είπε ότι ενδέχεται να συναντηθεί σύντομα με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
«Χρειαζόμαστε ισχυρές συμφωνίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες – συμφωνίες που θα λειτουργήσουν πραγματικά», είπε ο Ζελένσκι στην καθημερινή του ομιλία προς το έθνος αργά την Πέμπτη. «Η οικονομία και η ασφάλεια πρέπει πάντα να συμβαδίζουν».
O Τραμπ θα συνεχίσει την προσέγγισή του για απευθείας διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία με ή χωρίς την Ουκρανία
Σύμφωνα με την πηγή την οποία επικαλείται το Bloomberg, το ιδανικό στην παρούσα φάση θα ήταν, η όποια συμφωνία για τα ορυκτά να υπογραφεί παρουσία των προέδρων των ΗΠΑ και της Ουκρανίας. Ο Ζελένσκι, ο οποίος συναντήθηκε με τον Κέλογκ την Πέμπτη, πίεσε για συνάντηση με τον Τραμπ πριν ο Αμερικανός πρόεδρος συναντήσει τον Πούτιν.
Χωρίς τον… Ζελένσκι
Υιοθετώντας μια πολιτική που μοιάζει με την τακτική «μαστίγιο και καρότο», ο πρόεδρος Τραμπ ανέφερε ότι δεν χρειάζεται να συμμετάσχει ο Ζελένσκι στις συνομιλίες για τον τερματισμό της σύγκρουσης με τη Ρωσία, συνεχίζοντας τις επιθέσεις του στον Ουκρανό ηγέτη.
Ο Τραμπ είπε στο Fox News Radio ότι ο Ζελένσκι είχε συναντήσεις για τρία χρόνια από την εισβολή της Ρωσίας και μέχρι στιγμής έχει τερματίσει τη σύγκρουση.
«Δεν νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό να είναι σε συναντήσεις, για να είμαι ειλικρινής μαζί σας», είπε ο Τραμπ. «Όταν ο Ζελένσκι διαμαρτυρήθηκε, ότι δεν προσκλήθηκε σε μια συνάντηση, εννοώ, δεν ήταν προτεραιότητα γιατί έκανε τόσο κακή δουλειά στις διαπραγματεύσεις μέχρι τώρα».
Τα σχόλιά του καταδεικνύουν ότι ο Τραμπ θα συνεχίσει την προσέγγισή του για απευθείας διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία με ή χωρίς την Ουκρανία. Μίλησε με τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν την περασμένη εβδομάδα και ανώτεροι αξιωματούχοι των ΗΠΑ συναντήθηκαν με Ρώσους ομολόγους τους στη Σαουδική Αραβία νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, απουσία των Ουκρανών.
Και βέβαια ανατρέπουν ριζικά την προσέγγιση του προέδρου Τζο Μπάιντεν, η οποία επικεντρώθηκε στην ιδέα «τίποτα για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία». Ο Τραμπ επανέλαβε την πεποίθησή του ότι ο Μπάιντεν και ο Ζελένσκι θα μπορούσαν να είχαν αποτρέψει τον πόλεμο από το να συμβεί.
«Κάθε φορά που λέω, «Ω, δεν φταίει η Ρωσία», πάντα με κατηγορούν, αλλά σας λέω, ο Μπάιντεν είπε λάθος πράγματα, ο Ζελένσκι είπε τα λάθος πράγματα, δέχθηκαν επίθεση από κάποιον που είναι πολύ μεγαλύτερος και πολύ πιο δυνατός», είπε ο Τραμπ. «Αλλά η Ρωσία θα μπορούσε να είχε μιλήσει για αυτό τόσο εύκολα».
Τα κρίσιμα ορυκτά
Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι είναι ανοιχτός να δώσει στους δυτικούς συμμάχους πρόσβαση στα κοιτάσματα ορυκτών της Ουκρανίας, αλλά ότι οι λεπτομέρειες πρέπει να εξεταστούν – και σε αντάλλαγμα θέλει εγγυήσεις ασφαλείας.
Η κυβέρνηση Τραμπ λέει ότι θέλει ο Ζελένσκι να υπογράψει γρήγορα μια συμφωνία για την αποπληρωμή των ΗΠΑ για τη στρατιωτική και οικονομική τους βοήθεια στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Ο Τραμπ είπε ότι θέλει 500 δισεκατομμύρια δολάρια από την Ουκρανία. Ο Ζελένσκι είπε ότι η αμερικανική βοήθεια ανέρχεται συνολικά σε περίπου 100 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ακόμη και αν επιτευχθεί συμφωνία, η ανάπτυξη των μεγάλων πόρων της Ουκρανίας θα απαιτήσει τεράστιες επενδύσεις, και πολλοί από αυτούς βρίσκονται σε περιοχές που κατέχονται από τη Ρωσία.
Τι ορυκτούς πόρους έχει η Ουκρανία;
Η Ουκρανία πιστεύεται ότι έχει κοιτάσματα τουλάχιστον 20 από τα 50 ορυκτά που οι ΗΠΑ θεωρούν κρίσιμα. Αυτά περιλαμβάνουν λίθιο, γραφίτη, τιτάνιο, ουράνιο και σπάνιες γαίες, μια συλλογή από 17 στοιχεία που είναι απαραίτητα για τα πάντα, από τα κινητά τηλέφωνα μέχρι την αμυντική βιομηχανία.
Η αξία εκτιμάται σε τρισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με αναλυτές του κλάδου. Το τιτάνιο και το λίθιο παρουσιάζουν δυνητικά μεγαλύτερο εμπορικό ενδιαφέρον.
Πριν ξεκινήσει ο πόλεμος το 2022, η Ουκρανία παρήγαγε το 6% του παγκόσμιου τιτανίου, σύμφωνα με τη Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου. Το στοιχείο χρησιμοποιείται στην κατασκευή πυραύλων, αεροπλάνων και ναυτικών πλοίων.
Η Ουκρανία φιλοξενεί επίσης περίπου το 3% των παγκόσμιων κοιτασμάτων λιθίου, το οποίο χρησιμοποιείται σε μπαταρίες και θεωρείται «κρίσιμο για την οικονομία και την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ» από το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ, με τη ζήτηση να αναμένεται να αυξηθεί δραματικά την επόμενη δεκαετία.
Ποια είναι τα εμπόδια στην εξόρυξη κρίσιμων ορυκτών στην Ουκρανία;
Όπως γράφει η Wall Street Journal, η ουκρανική κυβέρνηση έχει δημοσιεύσει χάρτες, που δείχνουν τις τοποθεσίες διαφόρων κοιτασμάτων ορυκτών, αλλά οι περισσότεροι από αυτούς βασίζονται σε μελέτες που έγιναν κατά τη σοβιετική εποχή, δήλωσε ο Roman Opimakh , πρώην γενικός διευθυντής της Ουκρανικής Γεωλογικής Υπηρεσίας, της εθνικής ρυθμιστικής αρχής πόρων.
Και πολλά από τα κοιτάσματα δεν έχουν εξορυχθεί ποτέ.
Για να καταστούν εμπορικά βιώσιμα τα νέα ορυχεία, οι ιδιοκτήτες πρέπει να διεξάγουν μια σειρά από νέες μελέτες, είπε ο Denys Aloshyn , επικεφαλής στρατηγικής για την UkrLithiumMining, η οποία αναπτύσσει το πρώτο ορυχείο λιθίου της Ουκρανίας, στην κεντρική περιοχή Kirovohrad.
«Υπάρχει μια ψευδαίσθηση ότι κάποιος παίρνει ένα φτυάρι και αρχίζει να βγάζει χρήματα από το έδαφος», είπε ο Aloshyn.
Οι μάχες εμποδίζουν την πρόσβαση σε κοιτάσματα ορυκτών;
Κάπου μεταξύ 20% και 40% των κοιτασμάτων της Ουκρανίας είναι κρίσιμα ορυκτά που βρίσκονται σε περιοχές της χώρας υπό ρωσική κατοχή, σύμφωνα με τον George Ingall , αναλυτή τιμών της Benchmark Minerals Intelligence.
«Εάν ο πόλεμος τελείωνε αύριο, το λίθιο θα ήταν η προτεραιότητα», είπε ο Ingall, σημειώνοντας ότι δύο έργα λιθίου σε πρώιμο στάδιο βρίσκονταν ήδη σε εξέλιξη — ένα από αυτά σε εδάφη που κατέχεται από τη Ρωσία. Δύο από τα τέσσερα γνωστά κοιτάσματα λιθίου της χώρας βρίσκονται σε περιοχές υπό ρωσικό έλεγχο.
Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν επίσης, επισημάνει ότι η επιθυμία τους να πάρουν τον έλεγχο κρίσιμων ορυκτών μπορεί να είναι στρατηγική, καθώς προσπαθούν να τοποθετηθούν για ειρηνευτικές συνομιλίες. Όσο περισσότερα κοιτάσματα ορυκτών ελέγχουν, τόσο λιγότερα μπορεί να χρησιμοποιήσει η Ουκρανία για να διαπραγματευτεί με τον Τραμπ.
Αμήχανη η Ευρώπη
Την ίδια ώρα η Ευρώπη παρακολουθεί τις εξελίξεις με αμηχανία… Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Bloomberg, η Γαλλία και η Εσθονία θα φιλοξενήσουν συνάντηση των Ευρωπαίων υπουργών Άμυνας τη Δευτέρα για να συζητήσουν πώς να ενισχύσουν την υποστήριξη προς την Ουκρανία.
Η τηλεδιάσκεψη θα περιλαμβάνει περίπου δώδεκα ομολόγους από χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Πολωνία, καθώς και εκπροσώπους από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, ανέφεραν οι πηγές, οι οποίοι μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες σπεύδουν να εκπονήσουν νέα αμυντικά σχέδια, δεδομένης της προοπτικής οι ΗΠΑ να αφαιρέσουν την τεράστια στρατιωτική και οικονομική τους υποστήριξη προς την Ουκρανία. Η Ουάσιγκτον έχει επίσης ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για ειρήνη – μια προοπτική που θα επηρεάσει την αρχιτεκτονική ασφάλειας στην ήπειρο για τα επόμενα χρόνια – χωρίς τη συμμετοχή της Ευρώπης ή του Κιέβου.
Η συνάντηση των υπουργών Άμυνας θα συμπέσει με ένα ταξίδι στο Κίεβο —τρία χρόνια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία— από αρκετούς ευρωπαίους ηγέτες, μεταξύ των οποίων και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ θα συναντηθούν επίσης στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ θα ταξιδέψουν στις ΗΠΑ την επόμενη εβδομάδα για να συναντηθούν με τον Τραμπ.
Πηγή: ΟΤ