Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ενέκρινε το αίτημα του θανατοποινίτη Ρίτσαρντ Γκλόσιπ από την Οκλαχόμα για νέα δίκη. Ο Γκλόσιπ είχε καταδικαστεί για την ανάθεση μιας δολοφονίας του 1997, αλλά ο γενικός εισαγγελέας της Οκλαχόμα υποστήριξε την έφεση του Γκλόσιπ. Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου με 5-3 συντάχθηκε από τη έμπειρη δικαστή Σοτομαγιόρ, όπως μεταδίδει το Reuters.
Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ακύρωσε την καταδίκη του θανατοποινίτη της Οκλαχόμα, Ρίτσαρντ Γκλόσιπ, για την ανάθεση δολοφονίας το 1997 και του χορήγησε νέα δίκη, καταλήγοντας την Τρίτη στο συμπέρασμα ότι οι εισαγγελείς παραβίασαν το συνταγματικό τους καθήκον να διορθώσουν την ψευδή κατάθεση του βασικού τους μάρτυρα.
Οι δικαστές, σε μια απόφαση 5-3 με συγγραφέα της αιτιολόγησης τη δικαστή Σόνια Σοτομαγιόρ, ανέτρεψαν την απόφαση κατώτερου δικαστηρίου που είχε επικυρώσει την καταδίκη του Γκλόσιπ και είχε επιτρέψει να προχωρήσει η προγραμματισμένη εκτέλεσή του, παρά τον ισχυρισμό του ότι οι εισαγγελείς κακώς απέκρυψαν στοιχεία που θα μπορούσαν να βοηθήσουν την υπεράσπισή του.
Ο Ντον Νάιτ, δικηγόρος του Γκλόσιπ, χαρακτήρισε την απόφαση «νίκη για τη δικαιοσύνη και την αμεροληψία στο δικαστικό μας σύστημα». Τις καταθέσεις των δύο καταδικασθέντων θα τις βρείτε ολόκληρες εδώ.
Ο Σόνια Σοτομαγιόρ συνεργάστηκε με συντηρητικούς δικαστές για την ανατροπή της καταδίκης.
Οι εισαγγελείς στις ΗΠΑ δεν μπορούν να αποκρύπτουν στοιχεία από την υπεράσπιση
«Είμαστε ευγνώμονες που μια σαφής πλειοψηφία του δικαστηρίου υποστηρίζει το μακροχρόνιο δεδικασμένο ότι οι εισαγγελείς δεν μπορούν να αποκρύπτουν κρίσιμα στοιχεία από τους συνηγόρους υπεράσπισης και δεν μπορούν να παρακολουθούν με σταυρωμένα χέρια τους τους μάρτυρές τους να λένε εν γνώσει τους ψέματα στους ενόρκους», δήλωσε ο Νάιτ.
«Ο Ρίτσαρντ Γκλόσιπ, ο οποίος υποστηρίζει την αθωότητά του εδώ και 27 χρόνια, θα έχει τώρα την ευκαιρία να έχει τη δίκαιη δίκη που πάντα του αρνούνταν», πρόσθεσε ο Νάιτ.
Κατά τη διάρκεια των επιχειρημάτων της 9ης Οκτωβρίου για την υπόθεση, οι δικαστές εξέτασαν αν ένα δικαστήριο της Οκλαχόμα στάθμισε σωστά τις πρόσφατα αποκαλυφθείσες πληροφορίες που οι δικηγόροι του Γκλόσιπ δήλωσαν ότι θα βοηθούσαν την υπεράσπισή του και τις οποίες ο γενικός εισαγγελέας της πολιτείας, Γκέντνερ Ντράμοντ, χαρακτήρισε πως παρακρατήθηκαν (σ.σ. αποκρύφτηκαν) λανθασμένα από τους εισαγγελείς.
Ο Ντράμοντ, ένας Ρεπουμπλικάνος, υποστήριξε την έφεση του Γκλόσιπ. Οι δικηγόροι του Γκλόσιπ είχαν ζητήσει από τους δικαστές να ακυρώσουν την καταδίκη του και να του χορηγήσουν νέα δίκη αφού το Ποινικό Εφετείο της Οκλαχόμα επικύρωσε τη θανατική του καταδίκη παρά το γεγονός ότι βρέθηκαν δυνητικά αθωωτικά στοιχεία σε ανεξάρτητη έρευνα που διέταξε ο Ντράμοντ.
Δεν είναι υποχρεωτικά αθώος, αλλά καταδικάστηκε ενώ υπήρχαν στοιχεία υπέρ του
Ο Ντράμοντ δήλωσε την Τρίτη ότι κατά την απόφαση για το πώς θα προχωρήσει στην υπόθεση το γραφείο του «θα καθορίσει την πιο κατάλληλη πορεία δράσης για να διασφαλιστεί η απονομή δικαιοσύνης για όλους τους εμπλεκόμενους».
Ο 62χρονος σήμερα Ντράμοντ καταδικάστηκε για την ανάθεση της δολοφονίας του Μπάρι Bαν Τρίζ, ιδιοκτήτη του μοτέλ Best Budget Inn στην Οκλαχόμα Σίτι, όπου ο Ντράμοντ ήταν διευθυντής.
Όλα τα μέρη συμφωνούν ότι ο Bαν Τρίζ ξυλοκοπήθηκε θανάσιμα με ρόπαλο του μπέιζμπολ από τον συντηρητή Τζάστιν Σνιντ, ο οποίος τελικά έγινε ο βασικός μάρτυρας κατηγορίας. Ο Σνιντ, ο οποίος ήταν εθισμένος στη μεθαμφεταμίνη, ομολόγησε τη δολοφονία, αλλά απέφυγε τη θανατική ποινή δεχόμενος μια συμφωνία που περιελάμβανε την κατάθεση ότι ο Γκλόσιπ τον πλήρωσε 10.000 δολάρια για να το κάνει.
Ο Σκλόσιπ παραδέχτηκε ότι βοήθησε τον Σνιντ να καλύψει τη δολοφονία μετά την πραγματοποίησή της, αλλά αρνήθηκε ότι γνώριζε ότι ο Σνιντ σχεδίαζε να σκοτώσει τον Βαν Τριζ ή ότι τον ενθάρρυνε να το κάνει.
Ποια στοιχεία ακύρωσαν την καταδίκη
Τα αποδεικτικά στοιχεία που αποκαλύφθηκαν το 2023 από τον Ντράμοντ -συμπεριλαμβανομένων των χειρόγραφων σημειώσεων ενός εισαγγελέα από μια συνάντηση με τον Σνιντ- έθεσαν υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία του, σύμφωνα με τους δικηγόρους του Γκλόσιπ.
Είπαν ότι κρατήθηκαν στο σκοτάδι σχετικά με το γεγονός ότι ο Σνιντ έλαβε ψυχιατρική θεραπεία για διπολική διαταραχή αμέσως μετά τη σύλληψή του και ότι οι εισαγγελείς απέτυχαν να διορθώσουν την ψευδή δήλωση του σχετικά με το συνταγογραφημένο φάρμακο λίθιο που λάμβανε.
Τι έγραψαν οι δικαστές της πλειοψηφίας
Με τη Σοτομαγιόρ συμφώνησαν στην απόφαση τα άλλα δύο φιλελεύθερα μέλη του δικαστηρίου, καθώς και οι συντηρητικοί δικαστές Τζον Ρόμπερτς και Μπρετ Κάβανο.
Η Σοτομαγιόρ τόνισε ότι η κατάθεση του Σνιντ ήταν απαραίτητη για τους εισαγγελείς, σημειώνοντας ότι «κανένας άλλος μάρτυρας και κανένα φυσικό αποδεικτικό στοιχείο δεν απέδειξε ότι ο Γκλόσιπ ενορχήστρωσε τη δολοφονία του Βαν Τριζ».
«Έτσι, οι ένορκοι θα μπορούσαν να καταδικάσουν τον Glossip μόνο αν πίστευαν τον Sneed», έγραψε η Sotomayor.
Η Σοτομαγιόρ επικαλέστηκε την απόφαση του δικαστηρίου του 1959 στην υπόθεση Napue v. Illinois, η οποία έκρινε ότι μια καταδίκη που εξασφαλίζεται με τη συνειδητή χρήση ψευδών στοιχείων παραβιάζει τη διάταξη της 14ης τροπολογίας του Συντάγματος των ΗΠΑ που προστατεύει το δικαίωμα στη δέουσα διαδικασία.
«Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η παράλειψη της εισαγγελίας να διορθώσει τη μαρτυρία του Σνιντ στη δίκη παραβίασε τη ρήτρα της οφειλόμενης διαδικασίας (due process)», έγραψε η Σοτομαγιόρ.
Τι ισχυρίστηκαν οι δικαστές που μειοψήφισαν
Ο δικαστής Κλάρενς Τόμας, σε μια 44σέλιδη διαφωνία στην οποία προσχώρησε ο συνάδελφος συντηρητικός δικαστής Σάμιουελ Αλίτο, κατηγόρησε την πλειοψηφία του δικαστηρίου ότι επέκτεινε το νόμο σε κάθε βήμα για να αποφανθεί υπέρ του Γκλόσιπ. Ο Τόμας χαρακτήρισε την κατάθεση του Σνιντ για την ιατρική του κατάσταση «προφανώς άσχετη».
Η συντηρητική δικαστής Έιμι Κόνι Μπάρετ, σε μια μερική διαφωνία, δήλωσε ότι το δικαστήριο έκανε λάθος που ακύρωσε την καταδίκη του Γκλόσιπ και, αντίθετα, θα έπρεπε να επιστρέψει την υπόθεση σε κατώτερο δικαστήριο για περαιτέρω διαδικασίες.
Ο γενικός εισαγγελέας δεν πιστεύει πως ο κατηγορούμενος είναι αθώος, αλλά πως δεν είχε δίκαιη δίκη
Ο Ντράμοντ έγινε ένας απίθανος σύμμαχος του Γκλόσιπ στην υπόθεση. Παρόλο που ο Ντράμοντ είχε δηλώσει προηγουμένως ότι πιστεύει ότι ο ρόλος του Γκλόσιπ στη συγκάλυψη της δολοφονίας του Βαν Τριζ τον έκανε τουλάχιστον «συνεργό μετά το γεγονός», γεγονός που δικαιολογεί μια μακρά ποινή φυλάκισης, η καταδίκη του για φόνο ήταν πολύ ελαττωματική για να την υπερασπιστεί.
«Υποστηρίζω εδώ και καιρό ότι δεν πιστεύω ότι ο κ. Γκλόσιπ είναι αθώος, αλλά είναι πλέον αναμφισβήτητο γεγονός ότι δεν είχε δίκαιη δίκη», δήλωσε ο Ντράμοντ μετά την απόφαση της Τρίτης.
Ο δικαστής Νιλ Γκόρσουτς δεν συμμετείχε στην υπόθεση, ως έχων σύγκρουση συμφέροντος, καθώς ασχολήθηκε με την υπόθεση, όταν υπηρετούσε σε κατώτερο δικαστήριο. Υπήρχε δηλαδή φόβος ισοψηφίας με 4-4. Το Ανώτατο Δικαστήριο σταμάτησε το 2023 την προγραμματισμένη εκτέλεση του Γκλόσιπ, ενώ προχωρούσε η έφεσή του.