Οι ευρωπαϊκοί προορισμοί αποτελούν σταθερή επιλογή διακοπών για πολλούς ταξιδιώτες ανά τον κόσμο, την ίδια στιγμή που ο υπερτουρισμός σε κάποιες πόλεις έχει φτάσει τους τοπικούς πληθυσμούς στα όριά τους.
Σε πέντε ευρωπαϊκούς προορισμούς «οι ντόπιοι δεν σας θέλουν» αναφέρει η Fodor’s Travel
Σε ορισμένες από αυτές δημιουργείται το αδιαχώρητο αυξάνοντας παράλληλα το κόστος ζωής και επιβαρύνοντας τις υποδομές και τους φυσικούς πόρους. Αντιμέτωποι με αυτό που πλέον μοιάζει με υπαρξιακή απειλή, οι ντόπιοι στρέφουν την οργή τους προς τα πλήθη των τουριστών.
Θυμόμαστε όλοι τις εικόνες από την Ισπανία το προηγούμενο καλοκαίρι, όπου κάτοικοι της Βαρκελώνης ψέκαζαν ανυποψίαστους επισκέπτες με νεροπίστολα, ενώ δεκάδες χιλιάδες συγκεντρώνονταν σε παραλίες της Μαγιόρκα και των Καναρίων Νήσων κρατώντας πλακάτ που έγραφαν: «Η πολυτέλειά σας, η δυστυχία μας» και «Τα Κανάρια νησιά έχουν ένα όριο».
Ειδικοί της εταιρείας ταξιδιωτικών οδηγών Fodor’s προειδοποιούν τους τουρίστες που θέλουν να ταξιδέψουν σε ορισμένα από τα μέρη αυτά ότι ο υπερτουρισμός ίσως θα έπρεπε να τους κάνει να το ξανασκεφτούν. Συγκεκριμένα, σε πέντε ευρωπαϊκούς προορισμούς «οι ντόπιοι δεν σας θέλουν».
«No List»
Όπως αναφέρεται από την εν λόγω ομάδα, η Βαρκελώνη διαθέτει σήμερα πάνω από 10.000 άδειες ενοικίασης διαμερισμάτων σε πλατφόρμες όπως η Airbnb, με το μέσο σπίτι να νοικιάζεται τώρα κατά 68% περισσότερο από ό,τι πριν από μία δεκαετία.
Μάλιστα, ενώ η τοπική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να ανακαλέσει όλες τις άδειες μίσθωσης τύπου Airbnb μέχρι το 2028 και να πατάξει τα φαινόμενα παράνομων τουριστικών διαμερισμάτων, οι ντόπιοι λένε ότι είναι πλέον πολύ αργά.
«Το πρόβλημα συνεχίζεται εδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια», λέει ο Daniel Pardo Rivacoba, μέλος της ακτιβιστικής ομάδας της Βαρκελώνης Assembly of Neighborhoods for Tourism Degrowth. «Τίποτα δεν αποδεικνύει ότι κάνουν κάτι. Για άλλη μία φορά προσποιούνται ότι κάνουν κάτι παρά το κάνουν».
Κάτοικοι της Βαρκελώνης καταγγέλλουν ότι η πόλη τους «έχει γίνει ένα λούνα παρκ φτιαγμένο για τουρίστες, όπου τα πάντα είναι υπερτιμημένα» και ότι «οι ντόπιοι έχουν εκδιωχθεί από τις ίδιες τους τις πόλεις από τους τουρίστες και οι τοπικές επιχειρήσεις κλείνουν επειδή οι τουριστικές επιχειρήσεις είναι πιο κερδοφόρες».
Λισαβόνα
ε όλους σχεδόν τους πιο δημοφιλείς προορισμούς της Ευρώπης, το κόστος της στέγασης -και επομένως το κόστος ζωής γενικότερα- έχει γίνει αβάσταχτο για τους ντόπιους. Υπολογίζεται ότι το 60% των κατοικιών στη Λισαβόνα είναι πλέον καταλύματα διακοπών, μειώνοντας το απόθεμα μονάδων μακροχρόνιας μίσθωσης και ανεβάζοντας το κόστος. Η πόλη, η οποία πρόσφατα κατατάχθηκε ως το τρίτο λιγότερο οικονομικά βιώσιμο μέρος για να ζήσει κανείς παγκοσμίως, έχει χάσει περίπου το 30% του πληθυσμού της από το 2013.
Οι ντόπιοι στη Λισαβόνα, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει δει τον αριθμό των αφίξεων από το εξωτερικό να αυξάνεται κατακόρυφα, εξέφρασαν την ανησυχία τους πως θα γίνει η επόμενη Βενετία.
Με περίπου 546.000 κατοίκους, η πρωτεύουσα της Πορτογαλίας υποδέχεται καθημερινά 30.000 έως 40.000 τουρίστες. Ένας δημοσιογράφος και κάτοικος της πρωτεύουσας δήλωσε στην Telegraph το 2018: «Τόσο στη Λισαβόνα όσο και στο Πόρτο, οι κεντρικές περιοχές του κέντρου έχουν γίνει λίγο πολύ μόνο για τους τουρίστες. Η συνοικία Baixa της Λισαβόνας, για παράδειγμα, η οποία καλύπτει έκταση 1,5 τετραγωνικού χιλιομέτρου, διαθέτει πλέον περισσότερα από 70 ξενοδοχεία, ενώ εστιατόρια με τουριστικό προσανατολισμό, καταστήματα με σουβενίρ και μεγάλα διεθνή brands έχουν εκτοπίσει τις τοπικές επιχειρήσεις».
Οι ταξιδιωτικοί εμπειρογνώμονες του Fodor’s δήλωσαν ότι εκτιμάται πως το 60% των κατοικιών στη Λισαβόνα είναι πλέον καταλύματα διακοπών, μειώνοντας το απόθεμα των μονάδων μακροχρόνιας μίσθωσης και ανεβάζοντας το κόστος. Οι ίδιοι δήλωσαν ότι: «Η πόλη, η οποία πρόσφατα κατατάχθηκε ως το τρίτο λιγότερο οικονομικά βιώσιμο μέρος για να ζήσει κανείς παγκοσμίως, έχει χάσει περίπου το 30% του πληθυσμού της από το 2013».
Βενετία
Γνωστή για τα κανάλια της, η ιταλική πόλη είναι κόμβος ιστορίας, τέχνης και πολιτισμού. Ωστόσο, η παγκόσμια φήμη της ως ρομαντικός προορισμός για city break σημαίνει ότι είναι συνεχώς γεμάτη με επισκέπτες.
Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Holidu, η εμβληματική πόλη φιλοξενεί 21 τουρίστες για κάθε κάτοικο. Η Βενετία έχει προσελκύσει την προσοχή με τον φόρο ημερήσιων εκδρομέων και την απαγόρευση εισόδου κρουαζιερόπλοιων στη λιμνοθάλασσά της, αλλά το ιταλικό hotspot παραμένει σοβαρά υπερπλήρες – σε τέτοιο βαθμό που η UNESCO την έχει συμπεριλάβει στον κατάλογο των πόλεων που απειλούνται με εξαφάνιση.
Η πόλη φέρεται να σχεδιάζει να διπλασιάσει τον αμφιλεγόμενο τουριστικό φόρο, καθώς ο μαζικός τουρισμός και ο συνωστισμός παραμένουν σημαντικά προβλήματα. Ο φόρος των 5 ευρώ εισήχθη το 2024 για την πάταξη των ημερήσιων εκδρομέων, αλλά τώρα έχει αυξηθεί στα 10 ευρώ για τους παραθεριστές που κάνουν κράτηση λιγότερο από τέσσερις ημέρες νωρίτερα.
Μαγιόρκα
Ο πανέμορφος ισπανικός προορισμός είναι δημοφιλής στους κατοίκους της Ευρώπης εδώ και δεκαετίες, και βρίσκεται διαρκώς στη «λίστα με τα απαγορευμένα μέρη» του Fodor. Οι φθηνές αεροπορικές πτήσεις για Μαγιόρκα, έχουν κάνει τον προορισμό αυτό να γεμίζει με τουρίστες, πράγμα που σημαίνει ότι ορισμένες από τις πιο δημοφιλείς παραλίες και πόλεις της έχουν γίνει «τρομερά υπερπλήρεις», σύμφωνα με κριτικές στο Tripadvisor.
Ένα άτομο παρατήρησε: «Η Cala Deia είναι τόσο υπερπλήρης που η αστυνομία στέκεται στην κορυφή του δρόμου για να ρυθμίσει την κυκλοφορία – δεν είχα φανταστεί έτσι τις ήσυχες διακοπές μου. Τα πάντα είναι υπερτιμημένα και η παραλία μυρίζει λύματα. Φίλοι, μείνετε μακριά. Δεν είναι και η καλύτερη σχέση ποιότητας – τιμής: έχει γεμίσει από Instagrammers.Τι απογοήτευση».
Η κυβέρνηση των Βαλεαρίδων πολέμησε τον υπερτουριμό, εισάγοντας το 2016 φόρο στον τουρισμό, ο οποίος θα αυξηθεί το 2025 για τον Ιούνιο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Ο φόρος ισχύει επίσης για τη Μινόρκα, την Ίμπιζα και τη Φορμεντέρα. Άλλοι περιορισμοί είναι η απαγόρευση των πωλήσεων αλκοόλ κατά τη διάρκεια της νύχτας για την καταπολέμηση του «τουρισμού της υπερβολής».
Κανάρια Νησιά
Το περασμένο καλοκαίρι, οι εντάσεις κορυφώθηκαν καθώς ξέσπασαν διαμαρτυρίες σε όλη την Ευρώπη. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν σε παραλίες της Μαγιόρκα και των Καναρίων Νήσων, αναφέρει το Fodor’s, κρατώντας πλακάτ που έγραφαν: «Η πολυτέλειά σας, η δυστυχία μας» και «Τα Κανάρια Νησιά έχουν ένα όριο».
Οι ταξιδιωτικοί εμπειρογνώμονες χαρακτήρισαν τη στάση αυτή ως μια «τρανταχτή αλλαγή», δεδομένου ότι μέχρι πρότινος εφαρμόζονταν ένα επιθετικό μάρκετινγκ προς τους επισκέπτες, κάτι το οποίο είχε προφανή οικονομικά πλεονεκτήματα. Στα Κανάρια Νησιά, η τουριστική βιομηχανία αποτελεί το 35% του ΑΕΠ και απέφερε 16,9 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023.
Ωστόσο, οι ντόπιοι φαίνεται πως κατηγορούν κυρίως τους Βρετανούς τουρίστες για την παραβατική τους συμπεριφορά όταν επισκέπτονται τα Κανάρια Νησιά. Nestor Marrero Rodríguez, γραμματέας της Ένωσης Φίλων της Φύσης της Τενερίφης, δήλωσε προηγουμένως στο EuroNews: «Οι Βρετανοί τουρίστες είναι αναμφίβολα οι χειρότερα όσον αφορά τη συμπεριφορά τους».
Ένας τοπικός ξεναγός στη Γκραν Κανάρια τόνισε επίσης την ανάγκη για τουρισμό με σεβασμό, σημειώνοντας πως ενώ πολλοί Βρετανοί τουρίστες δείχνουν σεβασμό, ένας σημαντικός αριθμός έρχεται αποκλειστικά για τον ήλιο και το φτηνό αλκοόλ, με αποτέλεσμα η συμπεριφορά τους να δημιουργεί προβλήματα στους ντόπιους.