Το φιλοεπιχειρηματικό αντιπολιτευόμενο κόμμα Demokraatit στην Γροιλανδία, το οποίο τάσσεται υπέρ μιας αργής προσέγγισης της ανεξαρτησίας από τη Δανία, κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές της Τρίτης.
Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν υπό το «σκιά» της υπόσχεσης του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να αναλάβει τον έλεγχο του νησιού.
Επικράτηση της αντιπολίτευσης στην Γροιλανδία
Το Demokraatit εξασφάλισε το 29,9% των ψήφων με καταμετρημένα όλα τα ψηφοδέλτια, από 9,1% το 2021, μπροστά από το αντιπολιτευόμενο κόμμα Naleraq, το οποίο τάσσεται υπέρ της ταχείας ανεξαρτησίας, με 24,5%.
Από την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιανουάριο, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει υποσχεθεί να καταστήσει τη Γροιλανδία μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών, λέγοντας ότι είναι ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντα ασφαλείας των ΗΠΑ, μια ιδέα που απορρίπτεται από τους περισσότερους Γροιλανδούς.
Το αχανές νησί, με πληθυσμό μόλις 57.000 κατοίκων, έχει εμπλακεί σε έναν γεωπολιτικό αγώνα για την κυριαρχία στην Αρκτική, όπου το λιώσιμο των πάγων καθιστά τους πόρους του πιο προσιτούς και ανοίγει νέες ναυτιλιακές οδούς. Τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα έχουν εντείνει τη στρατιωτική τους δραστηριότητα στην περιοχή.
Ο ηγέτης των Demokraatit, Jens-Frederik Nielsen, αντιδρά κατά τη διάρκεια του προεκλογικού πάρτι στο καφέ Killut στο Nuuk. Ritzau Scanpix/Mads Claus Rasmussen via REUTERS
«Οι άνθρωποι θέλουν αλλαγή … Θέλουμε περισσότερες επιχειρήσεις για να χρηματοδοτήσουν την ευημερία μας», δήλωσε ο Jens-Frederik Nielsen, ηγέτης του Demokraatit και πρώην υπουργός Βιομηχανίας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, σύμφωνα με το Reuters.
«Δεν θέλουμε ανεξαρτησία αύριο, θέλουμε μια καλή βάση», δήλωσε ο Nielsen στους δημοσιογράφους στο Nuuk.
Τώρα θα έχει συνομιλίες με άλλα κόμματα για να προσπαθήσει να σχηματίσει κυβερνητικό συνασπισμό.
Το κυβερνών κόμμα Inuit Ataqatigiit και ο εταίρος του Siumut, που επίσης επιδιώκουν μια αργή πορεία προς την ανεξαρτησία, συγκέντρωσαν λιγότερες ψήφους από το 2021.
«Σεβόμαστε το αποτέλεσμα των εκλογών», δήλωσε ο πρωθυπουργός Mute Egede του Inuit Ataqatigiit σε ανάρτησή του στο Facebook, προσθέτοντας ότι θα ακούσει οποιεσδήποτε προτάσεις στις επερχόμενες συνομιλίες συνασπισμού.
«Έχουμε πάρα πολλά πράγματα να δουλέψουμε»
Η Γροιλανδία είναι πρώην αποικία της Δανίας και αποτελεί έδαφος από το 1953. Απέκτησε κάποια αυτονομία το 1979, όταν σχηματίστηκε το πρώτο της κοινοβούλιο, αλλά η Κοπεγχάγη εξακολουθεί να ελέγχει τις εξωτερικές υποθέσεις, την άμυνα και τη νομισματική πολιτική και παρέχει λίγο λιγότερο από 1 δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως στην οικονομία.
Το 2009, κέρδισε το δικαίωμα να κηρύξει την πλήρη ανεξαρτησία της μέσω δημοψηφίσματος, αν και δεν το έχει πράξει λόγω της ανησυχίας ότι το βιοτικό επίπεδο θα μειωθεί χωρίς την οικονομική στήριξη της Δανίας.
Υποστηρικτές του κυβερνώντος κόμματος Inuit Ataqatigiit ανεμίζουν σημαίες κατά τη διάρκεια των γενικών εκλογών στο Nuuk. REUTERS/Marko Djurica
«Πιστεύω ακράδαντα ότι πολύ σύντομα θα αρχίσουμε να ζούμε μια ζωή περισσότερο βασισμένη στο ποιοι είμαστε, βασισμένη στον πολιτισμό μας, βασισμένη στη δική μας γλώσσα, και θα αρχίσουμε να θεσπίζουμε κανονισμούς βασισμένους σε εμάς και όχι στη Δανία», δήλωσε ο Qupanuk Olsen, υποψήφιος του κύριου κόμματος υπέρ της ανεξαρτησίας Naleraq.
Η Inge Olsvig Brandt, υποψήφια του κυβερνώντος κόμματος Inuit Ataqatigiit, δήλωσε:
«Δεν χρειαζόμαστε την ανεξαρτησία αυτή τη στιγμή. Έχουμε πάρα πολλά πράγματα να δουλέψουμε. Νομίζω ότι πρέπει να δουλέψουμε με τους εαυτούς μας, την ιστορία μας, και θα έχουμε πολλή θεραπευτική δουλειά μαζί μας πριν κάνουμε το επόμενο βήμα».
Η ψηφοφορία παρατάθηκε κατά μισή ώρα σε ορισμένα από τα 72 εκλογικά τμήματα σε όλο το νησί της Αρκτικής, όπου περίπου 40.500 άνθρωποι είχαν δικαίωμα να ψηφίσουν, αν και η τελική συμμετοχή δεν ήταν άμεσα διαθέσιμη.
Το βλέμμα στραμμένο στον Τραμπ και την ανεξαρτησία
Το ενδιαφέρον του Τραμπ τάραξε το status quo και σε συνδυασμό με την αυξανόμενη υπερηφάνεια των ιθαγενών για τον πολιτισμό των Ινουίτ, έβαλε την ανεξαρτησία στο επίκεντρο των εκλογών.
Στην τελική συζήτηση στον κρατικό ραδιοτηλεοπτικό φορέα της Γροιλανδίας KNR αργά τη Δευτέρα, οι ηγέτες των πέντε κομμάτων που βρίσκονται σήμερα στο κοινοβούλιο δήλωσαν ομόφωνα ότι δεν εμπιστεύονται τον Τραμπ.
«Προσπαθεί να μας επηρεάσει. Μπορώ να καταλάβω αν οι πολίτες αισθάνονται ανασφάλεια», δήλωσε ο Erik Jensen, ηγέτης του εταίρου του κυβερνητικού συνασπισμού Siumut.
Εκλογικοί υπάλληλοι προετοιμάζονται για την καταμέτρηση των ψήφων κατά τη διάρκεια των γενικών εκλογών. REUTERS/Marko Djurica
Μια δημοσκόπηση του Ιανουαρίου έδειξε ότι η πλειονότητα των κατοίκων της Γροιλανδίας υποστηρίζει την ανεξαρτησία, αλλά είναι διχασμένη ως προς το χρονοδιάγραμμα.
Από νωρίς, η προεκλογική εκστρατεία επικεντρώθηκε στην οργή και την απογοήτευση που στόχευε σε ιστορικά αδικήματα της Δανίας, σύμφωνα με την Julie Rademacher, πρώην σύμβουλο της κυβέρνησης της Γροιλανδίας.
«Αλλά νομίζω ότι ο φόβος για την ιμπεριαλιστική προσέγγιση των ΗΠΑ έχει γίνει τελευταία μεγαλύτερος από τον θυμό προς τη Δανία», δήλωσε η Rademacher.
Οι εξελίξεις στην Γροιλανδία
Το νησί διαθέτει σημαντικούς φυσικούς πόρους, συμπεριλαμβανομένων κρίσιμων ορυκτών, όπως οι σπάνιες γαίες που χρησιμοποιούνται σε βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας, από ηλεκτρικά οχήματα μέχρι πυραυλικά συστήματα.
Ωστόσο, η Γροιλανδία έχει αργήσει να τις εξορύξει λόγω περιβαλλοντικών ανησυχιών, των δύσκολων καιρικών συνθηκών και του σχεδόν απόλυτου ελέγχου του τομέα από την Κίνα, γεγονός που καθιστά δύσκολο για τις εταιρείες αλλού να βγάλουν κέρδος ή να εξασφαλίσουν αγοραστές.
Ο Τραμπ αρχικά αρνήθηκε να αποκλείσει τη στρατιωτική βία για την ανάληψη του ελέγχου της περιοχής, θορυβώντας πολλούς Γροιλανδούς, αν και αργότερα μαλάκωσε τη στάση του, δηλώνοντας ότι θα σεβαστεί τη βούληση των ντόπιων και ότι είναι «έτοιμος να επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια» αν ενταχθούν στις ΗΠΑ.
Ο Egede τόνισε ότι το νησί δεν είναι προς πώληση και τάχθηκε υπέρ μιας ευρείας κυβέρνησης συνασπισμού για να αντισταθεί στις εξωτερικές πιέσεις. Σε συνέντευξή του που προβλήθηκε τη Δευτέρα από το δανέζικο ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο DR, απέρριψε την προσφορά του Τραμπ ως ασεβή, εκφράζοντας την προθυμία να συνεργαστεί αντ’ αυτού με άλλες χώρες.
Η πρωθυπουργός της Δανίας δήλωσε ότι η Γροιλανδία δεν πωλείται, αλλά ξεκαθάρισε ότι εναπόκειται στους κατοίκους της περιοχής να αποφασίσουν για το μέλλον τους.
Και τα έξι κύρια πολιτικά κόμματα υποστηρίζουν την ανεξαρτησία, αλλά διαφέρουν ως προς τον τρόπο και το πότε θα μπορούσε να επιτευχθεί.