Πριν δύο χρόνια, μια Αμερικανίδα υποσχέθηκε στον 12χρονο γιό της να του αγοράσει ένα κινητό τηλέφωνο, εάν τα πήγαινε καλά στο σχολείο. Ο μικρός, δεν θα παραλάμβανε ποτέ το δώρο, καθώς έπεσε νεκρός την γιορτή των Ευχαριστιών από πυρά πυροβόλων στη διάρκεια συμπλοκής εφήβων. Τα στατιστικά δεδομένα δείχνουν πόσο αιματηρή είναι η Black Friday στις ΗΠΑ.
Ενώ σε όσες χώρες ισχύει αυτή η ιδιότυπη αμερικανική καταναλωτική παράδοση την επομένη της Ημέρας των Ευχαριστιών, ο κόσμος βάζει στο μάτι συσκευές, ρούχα, παιχνίδια ή οτιδήποτε άλλο ωφέλιμο, στην πατρίδα της Black Friday κάνουν θραύση τα όπλα.
Το 2023, οι πωλήσεις πυροβόλων όπλων, έσπασαν το προηγούμενο ρεκόρ της Black Friday συνεχίζοντας μια ανοδική τάση. Τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι περισσότεροι Αμερικανοί αγοράζουν πυροβόλα όπλα τη Black Friday χρόνο με το χρόνο.
Το 2023, FBI πραγματοποίησε 214.913 ελέγχους, κατά 5,5% πιο πάνω από το προηγούμενο ρεκόρ που σημειώθηκε το 2017.
«Οι έλεγχοι ιστορικού που αναφέρθηκαν από το FBI είναι σύμφωνοι με τις τάσεις που έχει καταγράψει η Ένωση Βιομηχανίας Πυροβόλων Όπλων (NSSF) στις ΗΠΑ καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Οι πωλήσεις πυροβόλων όπλων παραμένουν σταθερά υψηλές, με πάνω από ένα εκατομμύριο το μήνα για περισσότερα από τέσσερα χρόνια», είχε δηλώσει ο πρόεδρος του Εθνικού Ιδρύματος Σκοποβολής, Joe Bartozzi.
Οι έλεγχοι ακολουθούν στενά τις αγορές όπλων, αν και γίνονται επίσης για λόγους ασφαλείας.
Τα στατιστικά για τους νεκρούς των πυροβόλων όπλων είναι δραματικά, σύμφωνα με το Gun Violence Archive, περίπου 180.000 έπεσαν νεκροί στην πατρίδα τους, από πυρά όπλων: To 2023 έχασαν τη ζωή τους 43.214, το 2022 47.544, το 2021 47,700 και το 2020, 44.138.
Μόνο μέσα στις γιορτές των Ευχαριστικών οι πυροβολισμοί είναι εκατοντάδες, με το Τέξας την Καλιφόρνια και την Φλόριντα να έχουν τα σκήπτρα με τα περισσότερα περιστατικά το διάστημα 2019-2023.
Οι εταιρείες όπλων μέσω ειδικών ιστότοπων, προχωρούνε σε μεγάλες εκπτώσεις τιμών, περιγράφοντας τα φονικά προϊόντα τους: Το μαχαίρι «θηρίο» από το Βιετνάμ ή το ελαφρύ ημιαυτόματο τουφέκι AR-15 που αναβαθμίζεται για να πάει σε «άλλο επίπεδο».
Ένα τυπικό διαφημιστικό για εκπτώσεις σε στρατιωτικά τυφέκια ατις ΗΠΑ για τη Black Friday
Με περισσότερους από τους μισούς Αμερικανούς να ζουν σε σπίτι με ένα όπλο, κάποιοι νόμιζαν ότι θα επιβραδύνονταν οι πωλήσεις όπλων τέτοιες μέρες. Αλλά διαψεύστηκαν. Όπως αναφέρει ο συντηρητικός ιστότοπος Washington Examiner, «οι ανησυχίες για το έγκλημα και η απαίτηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν για έλεγχο των όπλων και απαγορεύσεις όπλων προφανώς πυροδότησε τις πωλήσεις».
Σε συνέντευξή του ο εκπρόσωπος της NSSF, Μαρκ Ολίβα, είπε ότι η αυτοάμυνα είναι κινητήριος δύναμη, όχι απλώς η διατήρηση των δικαιωμάτων της Δεύτερης Τροποποίησης. «Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι οι ανησυχίες για την προσωπική ασφάλεια συνεχίζουν να προκαλούν τον φόβο πολλών αγοραστών όπλων σήμερα», είπε.
«Είδαμε ότι ήταν ο κύριος λόγος για αγορές πυροβόλων όπλων κατά τη διάρκεια της βίας και της αυξημένης εγκληματικότητας του 2020 και του 2021. Τα ποσοστά εγκληματικότητας εξακολουθούν να είναι αυξημένα και συνεχίζονται οι συνομιλίες από αξιωματούχους της πόλης σε αρκετές περιοχές του μετρό για μείωση των αστυνομικών δυνάμεων. Η Ουάσιγκτον, μόλις κατέγραψε 250 δολοφονίες για το έτος, αύξηση 34% σε σχέση με πέρυσι και το υψηλότερο ποσοστό δολοφονιών σε δύο δεκαετίες».
Η αμερικανική κουλτούρα των όπλων
Αυτοί οι φόβοι όμως δεν είναι τόσο πειστικοί. Σύμφωνα με πρόσφατη αμερικανική έρευνα που επικαλείται η υπ. Διδ. Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, Μέγκαν Καν, όλα αλλάξανε τη δεκαετία του… 1950. «Για να κατανοήσουμε την πραγματική προέλευση της κουλτούρας των όπλων των ΗΠΑ, έπρεπε να κοιτάξουμε πιο πίσω στον χρόνο» αναφέρει η Καν στο εξειδικευμένο ηλεκτρονικό περιοδικό aeon. «Η έρευνά μας αποκαλύπτει μια αινιγματική νέα τροχιά: μια αξιοσημείωτη αύξηση 45% στο ποσοστό κατοχής οικιακών όπλων από το 1949 έως το 1990, με κορύφωση το 1990».
Προς έκπληξή της επιστημονικής ομάδας που συμμετείχε η Καν η αύξηση της επικράτησης των όπλων ξεκίνησε από τη δεκαετία του 1950, μια περίοδο όμως που χαρακτηρίζεται από λίγες δολοφονίες και μεγάλη εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση.
Άραγε τι μπορεί να συνέβη τότε και τα αμερικανικά νοικοκυριά έβαζαν στα σεντούκια όπλα; Από όλες τις πιθανές εξηγήσεις οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η οικονομική άνθηση μετά τον Β’ ΠΠ και οι χαλαροί νόμοι περί οπλοκατοχής οδήγησαν τις περισσότερες φορές στην αύξηση της ζήτησης για όπλα.
«Καθώς τα ποσοστά ανεργίας μειώθηκαν και τα εισοδήματα αυξάνονταν, τα πυροβόλα όπλα, που κάποτε θεωρούνταν πολυτέλεια ή πρακτική ανάγκη, έγιναν προσιτά για όλο και περισσότερους Αμερικανούς» λέει η Καν.
Ταυτόχρονα, οι πολιτιστικές συμπεριφορές γύρω από την κατοχή όπλων μπορεί να έχουν αλλάξει, καθώς πολλές γενιές Αμερικανών που επέστρεφαν από τον Β’ ΠΠ, τον Πόλεμο της Κορέας και τον πόλεμο του Βιετνάμ συνήθισαν να κατέχουν και να χρησιμοποιούν όπλα. Μετά το 1945 τα πλεονάσματα πολεμικών πυροβόλων όπλων πλημμύρισαν την αγορά των ΗΠΑ σε φτηνές τιμές.
«Αυτή η εισροή διευκολύνθηκε από τους «νέους καπιταλιστές όπλων», μια ομάδα ελάχιστα γνωστών επιχειρηματιών που εισήγαγαν και πούλησαν αυτά τα όπλα σε καταναλωτές των ΗΠΑ» λέει η Καν τονίζοντας πως αυτοί ήταν που αναμόρφωσαν την αμερικανική βιομηχανία όπλων δημιουργώντας μια μαζική αγορά για πολιτικά όπλα που είχαν περιορισμένη πρακτική χρήση αλλού και αντιμετώπιζαν αυστηρότερους κανονισμούς σε άλλες χώρες»
«Αξιοποιώντας το πλεόνασμα των φθηνών εισαγόμενων πυροβόλων όπλων, οι νέοι καπιταλιστές όπλων έμαθαν πώς να τονώνουν τη ζήτηση μέσω της εμπορίας ξένων όπλων ως επιθυμητά καταναλωτικά αγαθά για τον καθημερινό Αμερικανό. Έδωσαν μαζικά στην αγορά αυτά τα εισαγόμενα όπλα σε καταναλωτές με μετρητά και πρόθυμοι να αποκτήσουν αυτά τα μοναδικά πολεμικά όπλα από όλο τον κόσμο» αναφέρει η Αμερικανίδα επιστήμων.
Όπως επισημαίνει η κοινωνιολόγος, διαφημίσεις περιοδικών για ταχυδρομικές αποστολές φθηνών όπλων στόχευαν νέους αγοραστές που δεν μπορούσαν να αγοράσουν ακριβότερα αμερικανικής κατασκευής όπλα. Αυτές οι διαφημίσεις αξιοποίησαν την ελκυστικότητα των vintage όπλων ως «αυθεντικών αναμνηστικών του Β’ ΠΠ από τη Γερμανία, την Ισπανία, τη Ρωσία, την Τσεχοσλοβακία, την Ιαπωνία και άλλες κατεστραμμένες από τον πόλεμο χώρες.
Η Αμερικανίδα μάνα του δολοφονημένου 12χρονου, όμως πάντα θα τον περιμένει να επιστρέψει σπίτι για να του δώσει ένα απλό τηλέφων, και όχι στρατιωτικό όπλο για να μάθει δήθεν να προστατεύεται από τους «Απάτσι».