Καθώς οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εσωτερικών Υποθέσεων συναντώνται στις Βρυξέλλες για τη μηνιαία συνάντησή τους, αντιμετωπίζουν το ζήτημα της πιθανής επιστροφής προσφύγων από τη Συρία στην πατρίδα τους.
Λίγες μόλις ημέρες μετά την πτώση του καθεστώτος του Μπασάρ Αλ Άσαντ, οι χώρες της Ευρώπης συζητούν ήδη την πιθανή τύχη των χιλιάδων Σύρων προσφύγων που έχουν καταφύγει στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Αρκετές χώρες, όπως η Γερμανία, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Σουηδία και η Δανία, έχουν ήδη ανακοινώσει ότι θα παγώσουν τις αιτήσεις ασύλου για τους Σύρους πρόσφυγες.
Όμως, καθώς οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εσωτερικών συναντώνται στις Βρυξέλλες για τη μηνιαία συνάντησή τους, εξακολουθούν να διχάζονται όσον αφορά τα σενάρια για πιθανές επιστροφές στη Συρία, όπως αναφέρει το Euronews.
Σύροι γιορτάζουν στο Βερολίνο την πτώση του καθεστώτος του Άσαντ
Ο Μάγκνους Μπρούνερ, ο Ευρωπαίος επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης, δηλώνει ότι «είναι σημαντικό να συζητήσουμε την εθελοντική επιστροφή» των Σύρων, ενώ παράλληλα θα πρέπει να αφιερώσουμε χρόνο για να «περιμένουμε την κατάσταση στη Συρία τις επόμενες ημέρες» ώστε να «αποκτήσουμε σαφήνεια σχετικά με το πώς θα προχωρήσουμε».
Η Αυστρία μεταξύ των «σκληροπυρηνικών»
Οι υπουργοί Εσωτερικών της Σουηδίας και της Γερμανίας επανέλαβαν αυτή τη στάση, με τη Γερμανίδα υπουργό, Nancy Faeser, να τονίζει τη σημαντική συμβολή των Σύρων προσφύγων στη χώρα της. «Έχουμε πολλούς γιατρούς από τη Συρία. Είναι ευπρόσδεκτοι να μείνουν στη Γερμανία, εφόσον σέβονται τους νόμους και εργάζονται εδώ».
Ο Αυστριακός ομόλογός της Faeser, Gerhard Karner, ακολουθεί μια πιο σκληρή προσέγγιση. Δήλωσε την Πέμπτη ότι «το να περιμένουμε είναι λάθος προσέγγιση», ζητώντας να ξεκινήσουν οι εργασίες για τις απελάσεις το συντομότερο δυνατό, ενώ έκανε λόγο για «εγκληματίες, όσους δεν τηρούν τις ευρωπαϊκές και αυστριακές αξίες και όσους δεν θέλουν να εργαστούν».
Προσφυγική κρίση 2015: Πρόσφυγες καταφτάνουν στη Λέσβο
Πριν από εννέα χρόνια, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είχε διακηρύξει: «Wir schaffen das», δηλαδή “θα τα καταφέρουμε”, όταν η κυβέρνησή της έλαβε την απόφαση να χορηγήσει άσυλο σε εκατοντάδες χιλιάδες Σύρους πρόσφυγες που διέφευγαν από τον 13ετή πλέον εμφύλιο πόλεμο.
Αλλά τώρα, συντηρητικοί σκληροπυρηνικοί ζητούν την επιστροφή τους. Ο Γενς Σπαν, αναπληρωτής πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του CDU της ίδιας της Μέρκελ, πρότεινε να ναυλώσει αεροπλάνα και να δώσει στους Σύρους 1.000 ευρώ για να εγκαταλείψουν τη χώρα.
143.000 Σύριοι έλαβαν τη γερμανική υπηκοότητα μεταξύ 2021 και 2023, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν περίπου 700.000 Σύριοι που κατατάσσονται στους διάφορους τύπους αιτούντων άσυλο.
Le Monde: «Η συγκλονιστική βιασύνη των ευρωπαϊκών χωρών»
Οι ευρωπαϊκές χώρες αντέδρασαν με ασυνήθιστη ταχύτητα στην πτώση του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ στις 8 Δεκεμβρίου. Ένα εικοσιτετράωρο αργότερα, η Γερμανία, η κύρια χώρα υποδοχής των Σύρων που εκδιώχθηκαν από τον τρομακτικό εμφύλιο πόλεμο που κατέστρεψε τη χώρα τους από το 2011, ανακοίνωσε το πάγωμα της επεξεργασίας των αιτήσεων ασύλου.
Περίπου 47.000 υποθέσεις εκκρεμούν επί του παρόντος. Η Δανία, η Σουηδία, η Νορβηγία και η Ιταλία ακολούθησαν το παράδειγμά τους. Η γαλλική Υπηρεσία Προστασίας Προσφύγων και Ανιθαγενών (OFPP) ανακοίνωσε επίσης δύο ημέρες αργότερα ότι «αναβάλλει» τις αξιολογήσεις της.
Πρόσφυγες το 2015 στα σύνορα στην Ειδομένη
Με τις βουλευτικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί στη Γερμανία για τις 23 Φεβρουαρίου 2025, οι φωνές της δεξιάς και της άκρας δεξιάς προτείνουν να επιστραφούν οι πρόσφυγες στη Συρία ή τουλάχιστον να μην γίνουν δεκτοί νέοι πρόσφυγες. Ο Jens Spahn, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του CDU (Χριστιανοδημοκράτες), πρότεινε την οργάνωση πτήσεων τσάρτερ για την επιστροφή των Σύρων στην πατρίδα τους, με ένα ποσό 1.000 ευρώ για τον καθένα. Η Αυστρία έχει επίσης ανακοινώσει ένα πρόγραμμα επαναπατρισμών και απελάσεων.
«Αυτή η βιασύνη είναι σοκαριστική. Ομολογουμένως, το βάναυσο τέλος της δικτατορίας του Άσαντ μπορεί να δικαιολογήσει, από καθαρά νομική άποψη, το πάγωμα των τρεχουσών διαδικασιών. Είναι ακόμη πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε ποια θεσμική τάξη θα προκύψει στη Δαμασκό και αν η ισχυρότερη προς το παρόν παράταξη, που αποτελείται από ισλαμιστές που παρουσιάζονται ως εθνικιστές, θα σεβαστεί ή όχι τα θεμελιώδη δικαιώματα των Σύρων, ιδίως αν ανήκουν σε μειονοτικές θρησκευτικές ή εθνοτικές ομάδες» γράφει η γαλλική Le Monde.
Θα γυρίσουν στη Συρία;
Οι κυβερνήσεις αντέδρασαν γρήγορα στην πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ. Εν μέσω αβεβαιότητας για το τι θα επακολουθούσε στη Συρία, πολλές ευρωπαϊκές χώρες ανέστειλαν τις τρέχουσες αιτήσεις ασύλου από τους υπηκόους της χώρας, μια διαδικαστική κίνηση που αναστάτωσε πολλούς πρόσφυγες, σύμφωνα με τον Economist.
Συντηρητικοί πολιτικοί έπεσαν με τα μούτρα να προτείνουν σχέδια για την επιστροφή τους. Ο Γενς Σπαν, υψηλόβαθμο στέλεχος των αντιπολιτευόμενων Χριστιανοδημοκρατών (cdu) της Γερμανίας, πρότεινε να δοθούν 1.000 ευρώ (1.050 δολάρια) σε όποιον Σύρο επιθυμούσε να επιστρέψει στην πατρίδα του. Η κυβέρνηση της Αυστρίας έδωσε μάλιστα εντολή σε αξιωματούχους να προετοιμάσουν σχέδια απέλασης.
Οι σχεδόν 1 εκατομμύριο Σύριοι της Γερμανίας είναι η τρίτη μεγαλύτερη μειονότητα μετά τους Τούρκους και τους Ουκρανούς. Σχεδόν μια δεκαετία μετά την εισροή του 2015-16, πολλοί έχουν ριζώσει. Το ποσοστό απασχόλησης των Σύρων στη Γερμανία είναι υψηλότερο από ό,τι στις περισσότερες άλλες χώρες της ΕΕ, και αυξάνεται γρήγορα, σε κλάδους από την υγειονομική περίθαλψη έως τις μεταφορές. Σχεδόν 200.000 παιδιά από τη Συρία φοιτούν σε γερμανικά σχολεία, πολλά από αυτά έχουν γεννηθεί στη Γερμανία ή είναι πολύ μικρά για να ανακαλέσουν οπουδήποτε αλλού.
Η «τοξική συζήτηση της Ευρώπης για τη μετανάστευση»
Πολλές ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας, είχαν προτείνει την εξομάλυνση των σχέσεων με τον κ. Άσαντ πριν από την πτώση του, για να διευκολυνθεί η επιστροφή των Σύρων υπηκόων. Οι εκκλήσεις αυτής της εβδομάδας για επιστροφές είχαν περισσότερο να κάνουν με «την τοξική συζήτηση της Ευρώπης για τη μετανάστευση παρά με την κατάσταση στη Συρία», λέει η Judith Kohlenberger, ερευνήτρια σε θέματα μετανάστευσης στο Πανεπιστήμιο Οικονομικών και Επιχειρήσεων της Βιέννης.
Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των Σύρων που πολιτογραφούνται στη Γερμανία έχει αυξηθεί εκρηκτικά. Περίπου το 40% των Σύρων στη Γερμανία πιστεύεται ότι έχει ξεκινήσει τη διαδικασία, και ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί: η περίοδος διαμονής που πληροί τις προϋποθέσεις μειώθηκε πρόσφατα από οκτώ σε πέντε χρόνια. «Έχω την υπηκοότητα και μια καλή δουλειά», λέει ο Ali Ghali, μηχανικός λογισμικού από τη Συρία που ήρθε στη Γερμανία το 2015 και πολιτογραφήθηκε πέρυσι. «Δεν βλέπω τον εαυτό μου να επιστρέφει βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα».